Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Legendy towarzyszą nam od setek, a nawet od tysięcy lat. Posługujemy się nimi bardzo często, niekiedy nawet nie zdając sobie z tego sprawy. Pierwsze legendy dotyczyły wielkich wojowników, później przywódców religijnych i ludzi uznawanych za świętych, dziś legendy krążą najczęściej o ludziach znanych szerokiej publiczności – gwiazdach filmowych, piosenkarzach, politykach. To właśnie legendy dały początek czemuś, co dzisiaj określamy mianem literatury.
Przypowieści są częścią naszej kultury i każdy z nas poznał przynajmniej kilka. Najbardziej znane są te pochodzące z Pisma Świętego. Nie każdy jednak wie, że przypowieści są odrębny gatunkiem literackim i że na przestrzeni dziejów pojawiały się nie tylko w Biblii.
Utwór „Na toż” Daniela Naborowskiego zawiera charakterystyczną dla baroku refleksje o przemijaniu i śmierci, której nie da się uniknąć. Autor przestrzega przed zapominaniem o własnej śmiertelności i o tym, jak szybko płynie czas. Utwór ma ton moralizatorski.
„Róża” Daniela Naborowskiego to utwór dedykowany mecenasowi poety, litewskiemu księciu Krzysztofowi II Radziwiłłowi. Stanowi on podziękowanie za udzielane wsparcie, a także zawiera życzenia świąteczne. W treści utworu pojawiają się uniwersalne prawdy na temat ludzkiego życia.
Jak niewiele trzeba, żeby nastawić człowieka przeciw człowiekowi, by pierwszy na drugiego patrzył na obiekt, który można okraść, by przeżyć? Ile można wytrzymać okłamując ludzi idących na śmierć, że będą żyć? Do jakiego stopnia można odebrać człowiekowi jego godność? Takie pytania stawia Tadeusz Borowski w opowiadaniu Proszę państwa do gazu.
1. W obozie panuje niewyobrażalny upał.
2. Tadeusz i Henri rozmawiają o tym, co należałoby wziąć z najbliższego transportu oraz o tym, jak radzą sobie w obozie konkretne rasy.
Utwór „Na oczy królewny angielskiej” to pamiątka z wizyty Daniela Naborowskiego w Anglii, gdzie miał okazję zobaczyć słynącą z urody królewnę Elżbietę Stuart, córkę Jakuba I. Wiersz jest kunsztownym wyrazem zachwytu nad jej pięknem.
Epoka renesansu – czas wielkich odkryć geograficznych, rozwoju filozofii i sztuki oraz powrotu do zainteresowania bogatą spuścizną starożytności – wykształciła pewną charakterystyczną postawę pośród intelektualistów i artystów. Za ideał człowieka wykształconego i obytego w świecie uchodził ten, kto w swoich zainteresowaniach nie ograniczał się do jednej dziedziny sztuki czy nauki, lecz wzorem antycznych mistrzów, próbował poznać wszystkie dziedziny i umiejętnie je zsyntetyzować. Określenie „człowieka renesansu” przetrwało do dziś. Przyjrzyjmy się bliżej jego genezie.
„Marność” to utwór Daniela Naborowskiego, który wyraża charakterystyczny dla epoki baroku światopogląd. Przesłanie wiersza opiera się na krytyce dóbr doczesnych i zachęcie do skupienia się na sprawach boskich.
U nas w Auschwitzu… autorstwa Tadeusza Borowskiego to opowiadanie wstrząsające na wielu poziomach. Jednak chyba najważniejszym jest poziom moralny, który w ludziach osadzonych w obozach koncentracyjnych, prędzej czy później, zostaje doszczętnie połamany i wyrugowany. Bohaterowie opowiadania są tak mocno wdrożeni w brutalną codzienność obozową, że niejednokrotnie zapominają, że kiedykolwiek istniał jakiś inny świat. Dzięki poznaniu ich motywacji i charakterów, dziś jesteśmy w stanie lepiej zrozumieć dramat ofiar, który nie kończył się wraz z wyzwoleniem obozu, ale niejednokrotnie odciskał piętno na całym ich późniejszym życiu.
U nas w Auschwitzu… Tadeusza Borowskiego to jedno z najbardziej brutalnych świadectw na temat nazistowskich obozów koncentracyjnych, jakich doczekała się polska literatura. To wstrząsające sprawozdanie z tego, jak łatwo jedni ludzie mogą pozbawić innych ludzi godności i z zmienić ich ze świadomych własnej wartości indywidualnych jednostek w stado walczące o przetrwanie i będące w stanie posunąć się do wszystkiego w walce o przeżycie. Przeraża zwłaszcza autentyczność narracji Borowskiego, która jest tym boleśniejsza, że autor wiedzę o życiu w obozie czerpał z własnych doświadczeń.
Tadek wraz z innymi mężczyznami zostaje wybrany do odbycia kursów sanitarnych i w tym celu przeniesiony z Birkenau do Auschwitz.