Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Życie Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, niestety zbyt krótkie i tragicznie zakończone, naznaczone było niezmywalnym piętnem działań wojennych, co w nieunikniony sposób wpłynęło na jego artystyczny dorobek. Utwór Niebo złote ci otworzę stanowi jednak drobną iskierkę nadziei, że miłość może pokonać dramatyczne wspomnienia, odbudować przedwojenny świat, usunąć z oka metaforyczne bolesne szkło – nawet na zgliszczach wyrosnąć może piękne uczucie.
Tadeusz Różewicz to autor wierszy, dramatów, prozy oraz scenariuszy, członek pokolenia Kolumbów. Lament to dzieło pochodzące z tomu Niepokój i jest to jeden z najbardziej tragicznych utworów poety, szczególnie naznaczonym piętnem i okrucieństwem wojny.
Tren XI Kochanowskiego jest o tyle ciekawy, że osoba jego córeczki nie pojawia się bezpośrednio w treści. Tematem przewodnim jest cnota oraz filozoficzne refleksje, bunt skierowany przeciwko tej cesze. Objawy kryzysu wartości i wiary poety pojawiły się już w Trenie X, by w kolejnym utworze cyklu jeszcze bardziej przybrać na sile.
Satyry Ignacego Krasickiego, jednego z najważniejszych polskich twórców tego gatunku, wyróżniają się dbałością o język i prostotą, a jednocześnie dosadną treścią. Skupiał się on głównie na wypunktowaniu i ośmieszeniu wad ówczesnej szlachty. Jedną z bardziej znanych satyr jest Pijaństwo, czyli prześmiewczy dialog dwóch szlachciców.
Hymn do miłości Ojczyzny to utwór o wyjątkowym znaczeniu w polskiej literaturze – przyjmuje się, że stanowił on początek nurtu liryki patriotycznej. Utwór wzorowany był na dziele Arystotelesa, a w trakcie rozbiorów został uznany hymnem narodowym. Legenda głosi, że utwór został zainspirowany przedśmiertną mową żołnierza, którego potrącił powóz.
Jan Kochanowski w Pieśni XXV stworzył malowniczy, poetycki obraz natury oraz zawarł poruszające podziękowanie Bogu – od marnego człowieka względem wszechwładnego. Hymn w pełnej krasie ujawnia jego artystyczny kunszt. Poprzez zastosowanie rozlicznych, wymagających zręcznego pióra figur stylistycznych, nadał opisom przyrody barwnego, żywego wyrazu. W utwór, z uwagi na jego religijny charakter, wplecione zostały nawiązania do innych dzieł sakralnych, takich jak biblijny Psalm XVIII.
Omawiany Tren X stanowi rozważania Kochanowskiego dotyczące miejsca przebywania duszy jego córki Urszuli po śmierci. Zadaje on sobie trudne pytanie – nie tylko gdzie jest jego dziecko, ale także czy w ogóle jest. Szuka odpowiedzi, czy życie pozagrobowe w ogóle istnieje.
Jan Andrzej Morsztyn to pisarz epoki baroku, znany nie tylko z tworzenia własnych dzieł literackich, ale także z tłumaczeń na język polski. Był poetą dworskim – w życiu zajmował się polityką i dyplomacją, twórczość nie była jego głównym zajęciem, a większość utworów publikacji doczekała się dopiero po jego śmierci. Najsłynniejsze zbiory poezji Morsztyna Lutnia oraz Kanikuła. Ten pierwszy jest bardziej rozbudowany, składa się z ponad 200 wierszy, przede wszystkim erotyków. To właśnie z niego pochodzi sonet Do trupa.
Stepy akermańskie to utwór otwierający popularny cykl osiemnastu Sonetów krymskich autorstwa Adama Mickiewicza. Dokładna data jego powstania nie jest znana literaturoznawcom, a jego pierwodruk opublikowany został w tomie Sonety, wydanym w 1826 roku w Moskwie. Choć niektórzy z badaczy literatury zaliczają Stepy akermańskie, obok Burzy, Żeglugi i Ciszy morskiej do grupy sonetów morskich, utwór jest świadectwem ówczesnej Mickiewiczowskiej fascynacji orientem, tematyką Wschodu i kulturą krajów arabskich.
Pochodzący z debiutanckiego tomiku „Sny o potędze ” wiersz Leopolda Staffa pt. Kowal jest przez wiele osób nazywany młodopolską „Odą do wolności”, wynika to zainspirowaniem się przez autora wiersza filozofią Nietzschego, kreującego tzw. nadczłowieka bądź człowieka nietzscheańskiego – silnego i zmotywowanego. Staff tym wierszem, chce poruszyć ludzi, którzy w epoce modernistycznej przejawiali głownie dekadenckie nastroje, typowe dla schyłku wieku.
Treny Jana Kochanowskiego, mistrza z Czarnolasu, to ukazanie jak zmieniał się światopogląd człowieka, wystawionego na ogromną próbę – śmierć dziecka. Poeta odwołuje się do różnych filozofii, aby poradzić sobie z tą sytuacją.
„Serce roście, patrząc na te czasy” to Pieśń II wydana w księgach pierwszych Pieśni Jana Kochanowskiego. Podmiot liryczny jest człowiekiem renesansu – świadczą o tym jego nawiązania do istoty ludzkiej postawionej w centrum, będącej punktem wyjścia do wszelkich odwołań. W tej pieśni należy zwrócić uwagę przede wszystkim na pochwałę radości życia, jak i czystego sumienia. Jan Kochanowski w tym utworze widocznie skupia się na pięknie świata i zwraca uwagi na urokliwe szczegóły otoczenia, w którym żyjemy.