Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Potop to powieść historyczna napisana przez Henryka Sienkiewicza w 1886 roku. Opowiada ona o wojnie polsko-szwedzkiej w latach 1655-1660, zwanej potopem szwedzkim. Książka przedstawia historię zbuntowanej szlachty polskiej, która stawia czoła najeźdźcy. Potop skupia się na losach kilku głównych bohaterów, w tym na postaci Andrzeja Kmicica, szlachcica o skomplikowanej osobowości i burzliwej przeszłości. Powieść ukazuje trudne decyzje, jakie musieli podejmować bohaterowie w obliczu wojny oraz pokazuje, jak zmienia się ich charakter pod wpływem wydarzeń.
Zaufanie to rzecz niezwykle cenna, ale również trudna do zbudowania oraz łatwa do zniszczenia. Czasami wystarczy jeden błąd i budowane przez lata zaufanie w danej relacji może runąć. Istotna jest również kwestia tego, w jaki sposób jest ono budowane między różnymi osobami.
Przez tysiąc lat istnienia, nasza ojczyzna wielokrotnie znajdowała się w stanie zagrożenia. Polacy różnie radzili sobie z zagrożeniem, lecz w większości przypadków starali się mężnie stanąć do walki i bronili swoich domów do ostatniej kropli krwi. Wiele takich sytuacji trafiło do literatury. Wykorzystał je między innymi Henryk Sieniewicz do stworzenia swojej epickiej trylogii “ku pokrzepieniu serc”. O jednym z najbardziej chwalebnych wyczynów obronnych Polaków, obronie Jasnej Góry, opowiedział w Potopie.
Historia jest świetną nauczycielką, na podstawie przeszłych wydarzeń możemy się uczyć i nie popełniać błędów przodków, natomiast brać przykład z ich sukcesów. Często obchodzimy doniosłe rocznice, które mają nam przypominać o ważnych momentach z przeszłości.
Miłość to uczucie, którego pragnie chyba każdy człowiek. Wszystkim nam marzy się, by znaleźć osobę, której można będzie zaufać i poświęcić całe życie. Instynkt ten jest tak silny, że gdy już poczujemy, że kogoś kochamy, najczęściej jesteśmy w stanie zrobić dla tej osoby wszystko. Miłość obecna jest w literaturze od zawsze, a pisarze bardzo chętnie opisują jak wielką motywującą siłą może być.
Polska przez wieleset lat była państwem rządzonym przez szlachtę – warstwę uprzywilejowaną społecznie ze względu na posiadane dobra, lub pochodzenie. Najbogatszą klasę szlachty stanowiła arystokracja, z której wywodzili się nieraz książęta i królowie. Przetrwała ona w szczątkowej formie do dziś, choć nie ma już żadnego znaczenia społecznego.
Odwaga i jej brak określany często tchórzostwem to dwa zjawiska towarzyszące człowiekowi od pradawnych dziejów. Naturalny instynkt przetrwania wykształcił w nas system ostrzegawczy, który wywołuje w nas przerażenia, abyśmy byli zdolni do ucieczki, lub obrony przed niebezpieczeństwem. Jednak to, co czyni nas ludźmi odważnymi, to umiejętność zapanowania nad własnym strachem w sytuacjach kryzysowych.
Bohater dynamiczny to taki, który w trakcie biegu fabuły dzieła, bardzo diametralnie zmienia swoją postawę. Zwykle dzieje się to pod wpływem bardzo silnych bodźców zewnętrznych, lub traumatycznych historii, które ich spotykają.
Jednym z największych truizmów, ale też jedną z największych prawda życiowych, jest stwierdzenie, że wszyscy popełniamy błędy. Nie ma ludzi nieomylnych ani takich, którzy zawsze podejmowaliby w życiu trafne decyzje. Błąd zdarza się każdemu, niekiedy jest wynikiem błędnego wyboru, innym razem wynika z przypadku czy niefortunnego zbiegu okoliczności, w którym nie jesteśmy w stanie się odpowiednio odnaleźć.
Polska literatura czasu zaborów w dużej większości skupiała się na omawianiu kwestii narodowych, społecznych, historycznych. Zwłaszcza do historii przywiązywano dużą wagę, z jednej strony próbując znaleźć w niej przyczyny klęski narodowej, z drugiej próbując pokrzepić udręczone serca opowieściami z czasów, kiedy Polska była jednym z najsilniejszych państw Europy. Przyjrzyjmy się dwóm fragmentom, w których zostały zawarte właśnie opisy dawnych wielkich dowódców polskich.
Motyw zdrady to jeden z szerzej poruszanych w Potopie wątków. Cóż – wielu Polaków zdradziło wówczas ojczyznę, niektórzy z niechęci do obrony kraju, inni z przerażenia ogromem sił szwedzkich, jeszcze inni przystawali do nieprzyjaciele z chęci indywidualnego zysku, który zamierzali wydobyć z wojennego popłochu i chaosu. Każda z tych motywacji jest haniebna, warto jednak się im przyjrzeć i nieco dokładniej przeanalizować powody, dla których w poszczególnych przypadkach dochodziło do zdrady. W ten sposób wiele można się nauczyć nie tylko o społeczeństwie polskim połowy XVII wieku, lecz także o ludziach w ogóle.
Druga część trylogii Henryka Sienkiewicza, Potop, to powieść niezwykle rozbudowana pod względem fabularnym. Głównym bohaterom przydarza się prawdziwy ogrom różnorodnych przygód, podróżują, walczą, odnoszą sukcesy, jak i porażki, kochają, nienawidzą, przechodzą przemiany. Dzięki temu powieść ta jest bardzo bogate we wszelkie motywy literackie, jakie jesteśmy sobie w stanie wyobrazić, co wpisuje Potop w kontekst literatury nie tylko polskiej, lecz także ogólnoświatowej. Czytając to dzieło jesteśmy w stanie sprawdzać, jak Sienkiewicz wykorzystał w swojej powieści motywy od dawna znane w twórczości, choć w każdym dziele możliwe to zrealizowania w oryginalny sposób. Oto główne motywy literackie w Potopie.
Potop Henryka Sienkiewicza zawiera szeroką perspektywę społeczeństwa polskiego połowy XVII wieku. Przy lekturze mamy okazję poznać postaci pochodzące z bardzo różnych grup społecznych, od króla, książąt i arystokratów, poprzez “zwykłą” szlachtę, na ludziach najuboższych i zwykłych przestępcach kończąc. Gama charakterów, które możemy napotkać na kartach drugiej części Sienkiewiczowskiej trylogii jest naprawdę imponująca. Oto najważniejsi bohaterowie Potopu.