Tren I – interpretacja

Podmiot liryczny stara się znaleźć pociechę w obiegowej opinii dotyczącej śmierci i losów człowieka, jednak nie jest w stanie przyswoić jej w pełni. Żałoba nie pozwala przyjąć podmiotowi lirycznemu ze spokojem tej prawdy. Refleksje kierują go w stronę rozterek związanych z marnością życia człowieka. Przywołując frazę „wszystko próżno” nawiązuje do fragmentu z Księgi Koheleta:

Słowa Koheleta, syna Dawida, króla w Jeruzalem.
Marność nad marnościami, powiada Kohelet,
marność nad marnościami – wszystko marność.

Ujęte w księdze Starego Testamentu rozważania sytuują rozterki podmiotu lirycznego w miejscu, w którym przestaje on dostrzegać sens bytowania człowieka na ziemi. Dotknięty stratą podmiot liryczny przypomina sobie biblijną frazę i zauważa, że wszystkie starania rozmywają się w cyklu życia. W obliczu śmierci jego córki świadomość tego, że kochał ją i o nią dbał przestaje mieć znaczenie – nie jest już tak ważne jak wówczas, gdy dziewczynka żyła. Mimo że w Trenie I podmiot liryczny nie odwołuje się wprost do tradycji chrześcijańskiej umieszcza w utworze odniesienia do niej. Wcześniej bliska mu postawa stoicka, którą starał się kierować w życiu, w obliczu osobistej tragedii przestaje mieć dla niego znaczenie. Nie jest w stanie podejść racjonalnie do śmierci Urszuli, przestaje dostrzegać panujący na świecie ład, uważa, że nikt nie jest w stanie dotrzeć do prawdy. Oddala się od swoich wcześniejszych ideałów, skazuje się na świadomość tego, że mimo błagań nie otrzyma ani wsparcia, ani odpowiedzi. Pozostaje sam ze swoją żałobą. W ostatnich wersach utworu podmiot liryczny wyraża swoją bezradność – nie wie, czy pogrążyć się w rozpaczy, czy starać się walczyć z falą bólu, która jest naturalna dla człowieka. Zwraca się on do odbiorcy z pytaniem retorycznym, na które wie, że nie uzyska odpowiedzi. Osamotniony i zrozpaczony ojciec stara się odnaleźć odpowiedzi na pytania uniwersalne, od zawsze zajmujące umysł człowieka. Pierwsza faza żałoby – ból połączony z niedowierzaniem – znajduje swoje odzwierciedlenie w trenie otwierającym cykl.

Dodaj komentarz