Twój głos – interpretacja

Autor: Sandra Okruszko

Wiersz „Twój głos”, autorstwa Czesława Miłosza, został wydany przez Instytut literacki w Paryżu w roku 1969. Utwór należy do cyklu „Zapisane wczesnym rankiem mową niezwiązaną”, który zawarty został w tomiku „Miasto bez imienia”. „Twój głos” podejmuje dyskusję na temat bezradności jednostki wobec śmierci drugiego człowieka, jednocześnie krytykując bierną postawę świadków toczących się na świecie wojen. Czesław Miłosz, prawdopodobnie w utworze tym, nawiązuje do wojny toczącej się w tamtym momencie w Wietnamie. Patrząc na wydarzenia ostatnich lat, które dzieją się na świecie, niestety trzeba przyznać, że ten wiersz jest aktualny również dzisiaj. 

Twój głos – analiza utworu

Dzieło „Twój głos” autorstwa Czesława Miłosza to przykład wiersza stychicznego, wolnego, który swoją strukturą odbiega od konwencjonalnych form wiersza. Nie posiada on rymów oraz podziału na strofy, zaś każdy wers jest różnej długości.

Osoba mówiąca w wierszu ujawnia się w wersie „nie wiem”, dlatego utwór ten zaliczamy do liryki bezpośredniej.

„Twój głos”, chociaż nie jest utworem szczególnie długim, bogaty jest w środki stylistycznego wyrazu. Uwagę odbiorcy zwracają przede wszystkim apostrofy „Przeklinaj śmierć”, czy „Błagaj bogów”, które podmiot liryczny bezpośrednio kieruje do czytelnika. Mają one na celu sprowokować odbiorcę do zastanowienia się nad głównym problemem poruszanym w wierszu. W tekście obecne są również epitety odnoszące się do śmierci, takie jak „łatwe umieranie, czy „przydługiej agonii”. Nie brakuje tu także metafor: „dzieci oblanych ogniem”, „bezdomna twoja litość”.

Czesław Miłosz, poprzez wykorzystanie stosunkowo prostego w odbiorze języka, mocno akcentuje główną myśl utworu, a odbiorcę zmusza do refleksji. Na podstawie informacji z życia autora, znajomości jego systemu wartości i postrzegania świata, możemy podejrzewać, że podmiotem lirycznym w wierszu „Twój głos” jest on sam. 

Twój głos – interpretacja wiersza

Czesław Miłosz to poeta, który szczególnie mocno wierzył we wpływ poezji i ogólnopojętej sztuki na losy świata. Uważał, że artyści są szczególnie zobligowani do sprzeciwiania się niesprawiedliwości społecznej, wykorzystując do tego celu swoją twórczość. Wiersz „Twój głos” jest swego rodzaju przeciwstawieniem się chaosowi społecznemu. Autor w utworze nawiązuje głównie do aktów wojny, które w momencie jego powstawania, toczyły się na świecie. Prawdopodobnie odnosi się on konkretnie do walk toczących się na terenie Wietnamu w latach 1955-1975.

„Twój głos” to głośny krzyk rozpaczy i bezradności człowieka wobec krzywdy i cierpienia panującego na świecie. Apostrofy wykorzystane w wierszu dobitnie to podkreślają. „Przeklinaj śmierć” i „błagaj bogów”, ponieważ nic więcej jako jednostka nie możesz zrobić. Podmiot liryczny zaznacza, że śmierć jest zapisana w ludzkim losie i nie mamy na nią żadnego wpływu, co uważa za niesprawiedliwe. Mówi, żeby prosić bogów o łaskawy, a najlepiej bezbolesny kres.

Każdy człowiek posiada unikalne cechy, takie jak wymienione w wierszu „ambicja”, „pożądliwość”, czy „marzenia”. Nie mogą one jednak zagwarantować ludziom, że ich śmierć nie okaże się „przydługą agonią”. Podmiot liryczny mocno sprzeciwia się takiej kolei rzeczy. W jego wezwaniu czuć gniew pomieszany z bezradnością. W każdym wersie zauważalna jest bezsilność, ponieważ śmierci nie można się sprzeciwić oraz nie można jej wybrać.

Miłosz w „Twój głos” patrzy na agonię również ze strony osoby trzeciej. Podmiot liryczny nie jest w stanie doradzić, jak ludzie mają poradzić sobie ze śmiercią innych. W kontekście wojny, mowa tu o tysiącach ludzkich żyć, z których kresem nie wiadomo jak się pogodzić. Autor, realia wojenne, ukazuje w sposób nad wyraz prawdziwy. Pobudza wyobraźnię odbiorcy poprzez wywołanie obrazów „dzieci oblanych ogniem, kobiet rażonych śrutem, oślepłych żołnierzy”. Chce wywołać na czytelniku te same emocje, które przeżywa on sam. Zwraca uwagę na to, że nie można być obojętnym na losy innych ludzi. W końcu wojna toczy się „obok ciebie”, więc może dosięgnąć i twoje życie. Krytykuje postawę obojętności na ludzkie cierpienie.

Końcowe wersy utworu Czesława Miłosza niosą ze sobą bardzo pesymistyczną refleksję. Mówią o tym, że nasza „litość” oraz „słowo” są bez znaczenia w kontekście wydarzeń, na które nie mamy żadnego wpływu. Jako pojedyncze jednostki możemy współczuć ludziom, którzy żyją w chwili obecnej w piekle wojny, ale oprócz tego współczucia, należy podjąć realne działania. To właśnie stara się zrobić Czesław Miłosz w sposób najlepszy jak tylko umie, czyli wyrażenie buntu i bezradności poprzez sztukę. 

Wiersz „Twój głos” można odebrać w dwojaki sposób. Po pierwsze, jako rodzaj burzliwego wywodu na temat słabości i obojętności człowieka wobec cierpienia innych ludzi. Z drugiej zaś, jest to pewien rodzaj konfrontacji z samym sobą. Czesław Miłosz podejmuje refleksję nad swoim sposobem uczestnictwa w życiu publicznym. Autor, dochodzi do wniosku, że intelektualista nie może reprezentować sobą i swoją twórczością obojętności, lecz odpowiedzialność. 

Dodaj komentarz