Nowomowa to pojęcie z pogranicza semantyki i filozofii, które stworzył George Orwell na potrzeby fabuły swojej powieści, pt. Rok 1984. Powieść opisuje system totalitarny, jaki panuje w Oceanii. Ustrój przenika do wszystkich obszarów życia człowieka, stara się nawet zmodyfikować język, jakim ten się posługuje. Właśnie do tego służy „nowomowa”, czyli niejako nowy język potrzebny do opisywania zjawisk zachodzących w nowej, totalitarnej, socjalistycznej rzeczywistości.
Od razu jednak dochodzimy do pewnego antagonizmu ze „staromową”, czyli z językiem ogólnie przyjętym w rzeczywistości sprzed rewolucji. Normalnym ludziom w normalnym państwie język służy do opisywania rzeczywistości. W państwie totalitarnym język miał niejako stwarzać tę rzeczywistość, narzucać człowiekowi konkretny jej wizerunek, zmuszać do pojmowania rzeczy w określony sposób. Stąd też wiele słów zmieniało znaczenia, inne znikały w ogóle z dopuszczalnego słownictwa, powstawało wiele nowych. Łączono stare słowa, by znaczyły, co innego, tworzono skróty, by rzeczy straszne wydawały się mniej groźne. Cały ten zabieg miał kilka celów. Po pierwsze miał doprowadzić do sytuacji, w której całe społeczeństwo posługiwałoby się tym samym systemem pojęć oraz znaczeń. Po drugie, miało zubożyć język przeciętnego użytkownika mowy. Ludzie, którym brakuje słów na opisanie rzeczywistości stają się bowiem ubożsi intelektualnie. Mniej potrafią zrozumieć ze świata, a przez to łatwiej nimi manipulować i rządzić. Po trzecie, nowomowa miała stanowić jasną opozycję wobec języka starego świata, do którego miano zamiar już nigdy nie wracać, a wręcz zapomnieć o jego istnieniu i zakłamać je. W nowomowie Orwella funkcjonowały takie określenia jak np. „myślozbrodnia”, czyli zbrodnia popełniona w myślach – myślenie sprzeczne z wytycznymi systemu, „minipraw” – Ministerstwo Prawdy, czyli instytucja zajmująca się tak naprawdę tworzeniem nowej wersji dziejów i rzeczywistości, „minipax” – Ministerstwo Pokoju, które paradoksalnie pod przykrywką działań pokojowych planowało i prowadziło kolejne wojny, itd.
Nowomowa bardzo szybko weszła do powszechnego użycia przez fakt, że druga połowa XX wieku byłą w dużej mierze zdominowana przez ustroje totalitarne, które przy pomocy propagandy próbowały w podobny sposób wpływać na swoich poddanych.