Harpagon to główny bohater sztuki teatralnej, pt. Skąpiec, autorstwa Moliera. To jedna z najbardziej charakterystycznych postaci dramatopisarstwa światowego. Jest tak dlatego że istnieje bardzo wielu ludzi, którzy przejawiają cechy charakteru podobne do tych, których reprezentantem jest właśnie Harpagon. Warto poznać Skąpca i od czasu do czasu przypominać sobie jego głównego bohatera, ponieważ wcale nie tak trudno dzisiaj stać się bardzo podobny do niego, a chyba raczej nikt by takiej zmiany nie pragnął.
Charakterystyka Harpagona
O wyglądzie Harpagona wiemy niewiele. Jedyne wskazówki na ten temat możemy czerpać z wypowiedzi innych postaci. Jest więc to mężczyzna około sześćdziesięcioletni, charakteryzujący się dosyć niemiłą aparycją, która w pewien sposób odzwierciedla jego podły charakter. Posiada on długą brodę, nosi okulary. Jego twarz jest pomarszczona, a cała sylwetka nieco przygarbiona. Co do ubioru, Harpagon jest tak samo oszczędny jak w każdej innej kwestii, jego garderoba jest bardzo „oszczędna”, skromna i kiepsko utrzymana. Bohater robi przez to wrażenie człowieka nieco niezadbanego, nieeleganckiego, nieświeżego. Samo imię mężczyzny w greckim oryginale oznacza postać z bardzo długimi, zakrzywionymi szponami, co kojarzy się z pewnym niebezpieczeństwem, a na pewno nie zachęca do bliższych kontaktów.
Najbardziej charakterystyczną cechą Harpagona jest oczywiście chciwość i chorobliwa oszczędność, skąpstwo. Pieniądze są dla niego największą wartością. Nawet zresztą nie pieniądze same w sobie, ale gromadzenie ich i posiadanie jak największej ich ilości. Harpagon, można powiedzieć, jest kolekcjonerem pieniędzy i różnego rodzaju innych dóbr. Nie ma określonego celu, na który odkładałby środki, dlatego też jego chciwość nosi znamiona kompulsywnego uzależnienia. Można to wyraźnie dostrzec w jego stosunku do małżeństwa jego córki Elizy. Harpagon całym sobą optuje za wyjściem dziewczyny za mąż za dużo starszego od niej Anzelma, wyłącznie dlatego, że mężczyzna ów nie wymaga od swojej przyszłej narzeczonej posiadania posagu. Posagu, który Harpagon bez trudu byłby w stanie córce zapewnić, jednak stanęłoby to w poprzek jego oszczędnościowym instynktom. To samo w sobie mówi wiele o Harpagonie. Przeważnie ludzie odkładają pieniądze właśnie na takie sytuacje jak tak – on jednak pragnie oszczędzić nawet na szczęściu i godności własnej córki. Chce odebrać jej możliwość dobrego samopoczucia związanego z godnym wejściem w małżeństwo w myśl swoich osobistych mrzonek o bogactwie. Chciwość Harpagona nie ogranicza się jednak do związków uczuciowych jego dzieci. On sam planuje również własne małżeństwo, jednak tylko dlatego że jego wybranka wniosłaby do małżeństwa duży posag (którego on sam odmawiał swojej córce).
Harpagon to człowiek głęboko pogrążony w poczuciu własnej niewiarygodnej wartości. Im więcej oszczędza, im bardziej chciwy się staje, tym czuje się ze sobą lepiej i uważa się za człowieka osiągającego coraz większy sukces. Jest więc osobą bardzo próżną, co przejawia się głównie w jego ogromnym apetycie na atencję oraz komplementy na swój temat. Tych może słuchać w nieskończoność, co jest również jego słabością, ponieważ traci wówczas czujność i łatwiej go oszukać. Mężczyzna przez swoją obsesję jest również bardzo nieufny i podejrzliwy, nawet w stosunku do swoich dzieci. Kiedy znika jego szkatułka z kosztownościami, w pierwszej kolejności oskarża o kradzież właśnie je. Nawet więc rodzina nie jest w stanie być w hierarchii Harpagona wyżej od pieniędzy.
Główny bohater komedii Moliera to postać drażniąca, odpychająca, budząca litość i zdziwienie jednocześnie, ponieważ trudno sobie na co dzień wyobrazić człowieka, który były aż tak oderwany od własnych uczuć i rzeczywistości. Jego czyny, choć przedstawione w komiczny sposób, mogą być traktowane jako przestroga dla każdego z nas. W świecie przesiąkniętym pieniędzmi bowiem trudno zachować do nich dystans i nie stracić z oczu tego, co naprawdę jest w życiu istotne, czyli drugiego człowieka.