„Historia jest nauczycielką życia” – to maksyma wypowiedziana po raz pierwszy przez Marka Tuliusza Cycerona, który był rzymskim politykiem, pisarzem, działaczem społecznym, a także filozofem, żyjącym na przełomie drugiego i pierwszego wieku przed naszą erą. Aforyzm powyższy przedostał się bardzo szybko do szerszej świadomości społecznej i wszedł do języka potocznego na całym świecie, gdzie zresztą pozostaje do dziś. Cóż takiego jednak znaczy? Czy w pozornie prostym aforyzmie skrywa się uniwersalny sens, który z biegiem czasu nie traci na aktualności? Zdecydowanie tak. Ludzkość istnieje już na tyle długo, by w jej dziejach mogło wydarzyć się w zasadzie wszystko. Oczywiście cały czas rozwijamy się pod względem technologicznym, jednak jeśli chodzi o jednostkę, poddana jest ona cały czas tym samym pragnieniom, żądzom, namiętnościom i pasjom. W makroskali dotyczy to również całych narodów czy też społeczności światowej w ogóle.
Jeśli tak, można by powiedzieć, że przez kilka tysięcy lat istnienia cywilizacji, istotnie mogło przydarzyć się „wszystko”, co człowiek jest w stanie wymyślić, a zmieniają się jedynie środki, za pomocą jakich realizuje swoje pragnienia, zarówno negatywne, jak i pozytywne. Uważnie śledząc historię, można więc wyciągać wnioski co do różnych sytuacji, zachowań ludzkich i ogólnoludzkich, motywacji, wydarzeń. Można na przykład śledzić przyczyny, które doprowadzały do kolejnych wojen i dzięki temu nauczyć się rozpoznawać takie symptomy w czasach sobie współczesnych. Na podstawie tego, jakie decyzje podejmowali ludzie w przeszłości i jakie ponosili ich konsekwencje, możemy się uczyć i dzięki temu nie popełniać błędów, które ktoś wcześniej popełnił niejako za nas. Idąc dalej, ucząc się na historiach naszych przodków, możemy wzbogaceni o ich doświadczenie, zajść dalej od nich, rozwinąć się jeszcze mocniej, być jeszcze doskonalszymi. Tak się dzieje, choć niestety często rozwój ten wykorzystywany jest również do negatywnych rzeczy.
Historia zdecydowanie jest nauczycielką życia. Jednak aby zrozumieć przygotowane przez nią lekcje, trzeba włożyć wiele wysiłku i poświęcenia w naukę. Wiedział o tym na pewno Cyceron, żyjący ponad dwa tysiące lat temu, więc warto, by każdy człowiek dzisiaj mógł przyjąć jego maksymę głęboko do serca, a świat będzie miał szansę stać się dużo lepszym i piękniejszym miejscem.