Nad Niemnem to jedna z najważniejszych powieści polskiego pozytywizmu. Jednym z jej głównych wątków jest historia rodziny Bohatyrowiczów, zubożałej szlachty, która jednak odznacza się wśród nadniemeńskiej społeczności swoją pracowitością i uczciwą prostotą życia codziennego. Ród Bohatyrowiczów swoją genezę posiada w odległej, sięgającej przełomu XV i XVI wieku, przeszłości, której to dotyczy niemal mityczna opowieść o Cecylii i Janie – protoplastach rodu, którzy w imię łączącej ich miłości, byli w stanie porzucić swoje dotychczasowe życia i uciec przed całym światem w dzikie ostępy nadniemeńskich puszcz, które z biegiem czasu udało im się w przemienić w piękną, miodem i mlekiem płynącą, krainę, zamieszkaną przez ludzi dobrych, uczciwych i pracowitych. Oto legenda o Janie i Cecylii!
Spis treści
Legenda o Janie i Cecylii – streszczenie krótkie
Legenda o Janie i Cecylii opowiada historię dwojga ludzi, którzy zakochali się w sobie, ale nie mogli ze sobą być ze względu na różnice w pochodzeniu. Postanowili więc uciec i osiedlić się tam, gdzie nikt nie mógłby im mówić, jak mają żyć. Wybór padł na dzikie tereny puszczy nadniemeńskiej.
Z początku młodym było bardzo ciężko poskromić dziką przyrodę, z czasem jednak udało im się przystosować teren do własnych potrzeb. Mijały lata, dom Jana i Cecylii się powiększał, rodziły się dzieci. Wieść o ich czynie dotarła do innych osad i zaczęli do nich ściągać rybacy, pszczelarze czy bojarzy, z których niektórzy zostawali na stałe. Dzieci Jana i Cecylii wchodziły w związki z dziećmi osadników, osada powiększała się jeszcze bardziej.
Po wielu latach o tym niezwykłym zjawisku usłyszał Zygmunt August, który przebywając niedaleko na polowaniu, postanowił odwiedzić swoich podwładnych. Gdy zobaczył, jak duża, sprawna, piękna i dostatnia jest osada starych już Jana i Cecylii, nadał im szlachectwo, wieś nazwał Bohatyrowicze i takie nazwisko dał całemu potomstwu ludzi, którzy kiedyś byli w stanie postawić wszystko na jedną kartę i zrobić na przekór całemu światu w imię miłości.
Legenda o Janie i Cecylii – streszczenie szczegółowe
Jan i Cecylia pochodzili z odmiennych warstw społecznych. On był prostym chłopem, ona – arystokratką. Młodych połączyła miłość, której jednak na drodze stanęły konwenanse, obyczajowe surowe przyzwyczajenia rodzin i spolaryzowany społeczny snobizm. Jan i Cecylia nie poddali się jednak. Oboje postanowili, że życie bez siebie nawzajem nie stanowi dla nich żadnej wartości i skoro nie mogli być ze sobą na miejscu, postanowili uciec daleko od swoich domów, rodzin i nieprzychylnych oczu i języków. Uciekli daleko, bo aż do puszczy nadniemeńskiej – ogromnego terenu, niemal nienaruszonego ręką ludzką, pozbawionego ludzkiej ingerencji. Bardzo rzadko można było w niej napotkać niewielkie osady rybackie, bartnicze lub bobrownicze – poza tym przepastny las był dziki, surowy i nieprzyjazny.
Jan i Cecylia mimo to postanowili osiedlić się właśnie w tym miejscu – tu bowiem mogli czuć, że nic nie zagraża ich miłości. Swój pierwszy ubogi dom założyli pod wielkim i starym dębem. Zaczęła się prawdziwa walka o przetrwanie. Puszcza była dzika i nieprzyjazna, lecz miłość dwojga młodych była dużo silniejsza. Jan zajmował się przeważnie zdobywaniem pożywienia i dbaniem o ich siedzibę, a także rozwijanie jej. Do Cecylii należało przygotowywanie posiłków, robienie zapasów oraz zajmowanie się dziećmi, których urodziło się aż dwanaścioro. Z czasem, dzięki wielkiej zaradności i determinacji obojga zakochanych, warunki życia całej rodziny bardzo się poprawiły, a wieść o ich życiu i odwadze rozniosła się po innych osadach w puszczy.
Z ciekawości, do majątku Jana i Cecylii zaczęli schodzić się ludzie z innych osad, przeważnie rybacy, bobrownicy lub bojarzy, którzy również wybrali na miejsce swojego życia dzikie ostępy nadniemeńskie. Niektórzy z nich decydowali się zostać z rodziną Cecylii i Jana. Dzieci tej dwójki dorosły i podobierały się w pary z dziećmi innych osadników. To doprowadziło do dynamicznego rozszerzania terenów pod uprawę oraz pod budowanie nowych domów i zagród. Niewielki majątek zaczął rozrastać się w coraz większą osadę.