Opowieść wigilijna Charlesa Dickensato jeden z najbardziej uniwersalnych utworów, jakie napotkać można w literaturze światowej ostatnich wieków. Mówi nie tylko o najbardziej podstawowych wartościach, których należy się trzymać w swoim patrzeniu na świat i ludzi, lecz także o tych, których należy się wystrzegać, ponieważ mogą mieć one bardzo niebezpieczne konsekwencje. Oto najważniejsze motywy literackie w Opowieści wigilijnej!
Spis treści
Motyw pieniędzy, bogactwa i ubóstwa
Jednostka ludzka została w Opowieści wigilijnej ukazana przez pryzmat jej stosunku do pieniędzy. Ebenezer Scrooge jest od nich bardzo ciężko uzależniony, nie widzi poza nimi świata. Nie szanuje ludzi, wydają mu się tylko maszynkami do robienia pieniędzy. Po zupełnie przeciwnej stronie stoi Bob Cratchit, pracownik Scrooge’a, który żyje w ubóstwie wraz ze swoją wielodzietną rodziną. Posiada on jednak dobre serce, miłość, szacunek i przywiązanie ze strony bliskich. Dopiero duch Jakuba Marley’a uświadamia Scrooge’owi, że życie w ciągłej chciwości i skąpstwie ma swoje tragiczne konsekwencje po śmierci. Główny bohater pod wpływem wizji duchów zmienia się i zaczyna używać swoich pieniędzy dla dobra innych ludzi.
Motyw samotności
Ebenezer Scrooge to człowiek bardzo samotny, ale na własne życzenie. Świadomie unika on ludzi, nie szanuje ich, są dla niego warci tylko tyle, ile warte są ich majątki. Stan taki prawdopodobnie wynika z trudnego dzieciństwa Scrooge’a oraz z utraty ukochanej siostry, która byłą dla niego wówczas jedynym wsparciem. Inni bohaterowie pokazują mu jednak jak destruktywna potrafi być samotność i że nie opłaca się na siłę izolować od ludzi, bowiem drugi człowiek potrafi być ogromnym wsparciem zarówno w trudnej chwili, jak i na co dzień.
Motyw przemiany bohatera
Opowieść wigilijna to chyba jedno z najpopularniejszych dzieł, których głównym motywem jest wewnętrzna przemiana bohatera. Utwór wpisał się przez to w wielowiekową tradycję literacką. W dziele Dickensa chodzi oczywiście o przemianę Ebenezera Scrooge’a z chciwego, skąpego, zgorzkniałego i zamkniętego na ludzi egoisty w człowieka, który rozumie, ze najważniejsze jest dobro drugiego człowieka, a nie pieniądze.
Motyw metafizyki
Opowieść wigilijna zawiera w sobie elementy fantastyczne, które odgrywają bardzo dużą rolę w przemianie bohatera. Duch Jakuba Marley’a oraz trzy duchy świąt Bożego Narodzenia wspólnymi siłami pokazują Scrooge’owi gzie leży źródło jego obecnego stanu oraz jakie może mieć on konsekwencje dla niego samego i innych w przyszłości. Świat metafizyczny reprezentuje więc dobro, wartości właściwe, które mogą doprowadzić człowieka do szczęśliwego życia pośmiertnego.
Motyw świąt Bożego Narodzenia
W ogromie sensów, które mieści w sobie Opowieść wigilijna często zapomina się o tym najbardziej oczywistym motywie, mianowicie o świętach Bożego Narodzenia. Święta te są przedstawione jako najlepszy czas w roku, kiedy ludzie zbliżają się do siebie, mają czas, by odpocząć wraz z bliskimi, podarować sobie prezenty, wspólnie zasiadać do posiłków, a także wybaczyć sobie, jeśli to potrzebne. Tylko widzenie Scrooge’a jest inne, nie lubi on świąt, widzi je jako niepotrzebną przerwę w pracy, która mogłaby dać kolejny zysk. Nie szanuje on chęci Cratchita do spędzenia świąt w gronie rodzinnym i bardzo niechętnie godzi się dać mu wolne. Dopiero później wigilia i święta nabierają dla starca innego, dużo bardziej pozytywnego znaczenia. Zaczyna on postrzegać święta tak jak inni.