Martyrologia w III części Dziadów
Martyrologia to, najprościej rzecz ujmując, historia cierpienia. Termin ten używany jest jednak najczęściej wobec cierpienia zbiorowego, np. ogólnonarodowego. Znane jest sformułowanie „martyrologia polska”, które odnosi się do wieloletnich nieszczęść i katastrof, które spotykały naród polski począwszy od momentu rozbiorów.