„Padlina” to utwór Charlesa Baudelaire – młodopolskiego poety, który opisuje proces przemijania. Wiersz powstał w pierwszej połowie XIX wieku i pokazuje, że nie ma rzeczy nieśmiertelnych.
Spis treści
Padlina – analiza utworu
Wiersz składa się z dwunastu strof o charakterze opisowym, a każda z nich ma po cztery wersy. Liczba sylab w wersach jest nieregularna. Pierwszy i trzeci wers każdej zwrotki ma trzynaście sylab. Rymy są krzyżowe, ich układ to abab. Wybór akurat takiej formy rymów nadaje wierszowi rytmiki i dynamiki.
Utwór jest przykładem liryki bezpośredniej, w której podmiot liryczny ujawnia swoją obecność.
Warstwa stylistyczna utworu jest dość bogata. W utworze występują liczne epitety np. „gęsta ciecz”, „brzuch zgnilizny” „kwiat jaskrawy”. Zastosowano również metafory np. „błękit oglądał szkielet przepysznej budowy”, „czerwie biegły za obcym im brzmieniem muzycznym” oraz porównania np. „czerwie biegły za obcym im brzmieniem muzycznym, jak wiatr i woda bieżąca”. Mamy do czynienia również z apostrofą do ukochanej np. „Tak! Taka będziesz kiedyś, o wdzięków królowo”.
Padlina – interpretacja wiersza
Kontekst
Charles Baudelaire jest francuskim poetą, prekursorem symbolizmu i dekadentyzmu. Był parnasistą – był to nurt między romantyzmem a symbolizmem. We francuskiej poezji podchodzono niechętnie do bezpośrednich wyznań. Dążono do obiektywnego opisu rzeczywistości, poszukiwano motywów w kulturach egzotycznych i minionych. Dbano o idealną rytmizację, co pozwoliło zapanować nad budową utworu. Parnasiści uważali, że są jak rzemieślnicy, którzy precyzyjnie opracowują każdy najdrobniejszy fragment dzieła.
„Padlina” to jeden z najbardziej znanych wierszy poety. Został wydany w tomiku „Kwiaty zła” z 1857 roku. W tomiku poeta przedstawił swoją wizję świata. Jego epatująca śmiałą erotyką, brzydotą, obrazami zła i profanacji twórczość wywoływała w swoim czasie kontrowersje, a autora wielokrotnie oskarżano o obrazę moralności. Baudelaire często podejmował tematy prostytucji, dewiacji, życia na marginesie społecznym oraz buntu przeciwko tradycji i religii. W jego twórczości widoczne są akcenty mizoginiczne oraz gnostyckie.
Nowa estetyka i nowe piękno
Sytuacja liryczna dzieje się podczas spaceru mężczyzny ze swoją ukochaną. Letni dzień sprzyja spotkaniom na dworze. Jednak już na wstępie romantyczna konwencja miłosnego spotkania zostaje złamana. Wspominana nie jest miła przechadzka z partnerką, a kobiece zwłoki leżące przy drodze. To one są dla podmiotu lirycznego główną atrakcją, której postanowił poświęcić swój utwór.
Śmierć i rozkład ciała są głównym tematem wiersza. Wyznacza to nową estetykę, która nie ma nic wspólnego z pięknem. Lubuje się ona w drastycznych i odrażających elementach świata i dąży do rangi sztuki. Dokonuje się wyraźne przewartościowanie tradycyjnych konwencji – piękno zostaje odrzucone na rzecz brzydoty.
Zachwyt i obrzydzenie
Ludzkie ciało zostaje obdarte z godności. Nazywa się je „ścierwem” i „błotem”, a także „plugawą padliną”. Te określenia są przykładem dehumanizacji człowieka. Osoba mówiąca w wierszu wzgardza ludzkim ciałem, a jednocześnie jest zafascynowana procesem rozkładu zwłok. Podmiot liryczny przedstawia padlinę w piękny, ciepły, letni dzień. Nie dba o słowa, wyraża się w sposób bezpośredni. Z jednej strony brzydzi się widokiem ciała, a z drugiej zachwyca się tym. Każda piękność będzie kiedyś rozpadającym się ciałem. Osoba mówiąca w wierszu z radością opowiada swojej ukochanej, że ona też kiedyś będzie tak wyglądać.
Śmierć a erotyka
Podmiot liryczny wykazuje tendencje nekrofilskie. Kobiecy trup posiada cechy erotyczne, co wskazują określenia „nogi zadarte lubieżnie” czy „szkielet przepysznej budowy”. Osoba mówiąca w wierszu opisuje rozkład podobnie, jak seksualny akt – kobieta oddała się Naturze, jej ciało rytmicznie faluje i wzdycha, „otwarła sekrety brzucha”. Poeta zestawia więc ze sobą rozkład ciała i erotykę, co czyni wiersz jeszcze bardziej kontrowersyjnym i szokującym.
Modernistyczny mizoginizm
Wiersz opiera się ma kontraście: życia i śmierci, rozkładu ciała i erotyki. Widać jednak też podobieństwo między ukochaną a trupem kobiety leżącym przy drodze. Podkreślone jest, że martwa kobieta jest drugim obliczem kobiety żywej. Jednak jest coś w tym więcej niż tylko zawarcie sentencji „memento mori” – „pamiętaj o śmierci”. Kobieta jest jednocześnie obiektem najczulszych westchnień i przedmiotem największych lęków czy odrazy. Baudelaire pokazuje modernistyczny mizoginizm, męski strach przed kobiecością.
Podsumowanie
W wierszu „Padlina” poeta w groteskowy sposób pokazuje ludzkie ciało. Podmiot liryczny i jego ukochana znajdują trupa kobiety w trakcie letniego, miłego spaceru. Mężczyzna jest jednocześnie zafascynowany i obrzydzony znaleziskiem. Z jednej strony opisuje je wulgarnie, a z drugiej dostrzega seksualność w rozkładającym się ciele. Uważa, że martwa kobieta jest odbiciem jego ukochanej. Podmiot liryczny mówi partnerce, że sama kiedyś będzie tak wyglądała. Jest to nawiązanie do mizoginistycznego światopoglądu, który dominował w XIX wieku.