Psalmy to poetyckie utwory o charakterze religijnym. Najpopularniejszymi psalmami są te pochodzące z Księgi Psalmów Starego Testamentu Pisma Świętego. Ich autorstwo w tradycji judeochrześcijańskiej przypisuje się królowi Dawidowi, choć naukowcy twierdzą, że ów władca jest autorem tylko połowy z nich. Psalmy to przykład pięknej liryki sakralnej, do dziś wykorzystywane są w liturgii wielu nabożeństw katolickich. Kanonicznych psalmów jest aż sto pięćdziesiąt i dzielą na różne typy i rodzaje w zależności od treści. Pamiętać jednak należy o tym, że w zasadzie we wszystkich psalmach, cechy różnych grup i typów przeplatają się wzajemnie, więc poniższy podział nie jest podziałem „żelaznym” i jednoznacznym, a jedynie pomocniczym i porządkującym. Psalmy to ciekawy zbiór e względu na fakt, że łączy on w sobie walory poetyckie z utylitaryzmem formy, dzięki czemu utwory te w kręgach religijnych pozostają aktualne aż do dzisiaj.
Spis treści
Psalmy pochwalne
To chyba najobszerniejszy zbiór psalmów. Grupa ta gromadzi utwory, których głównym tematem jest oddawanie czci Bogu. Psalmy przepełnione są patetycznymi określeniami i metaforami, które mają podkreślić to, jak wspaniałą i godną najwyższego szacunku i miłości istotą jest Bóg. Często skonstruowane są w sposób umożliwiający ich wspólne wykonywanie, np. przez kapłana i wiernych w trakcie nabożeństwa.
Psalmy dziękczynne
Często bardzo podobne formalnie i merytorycznie do psalmów pochwalnych. Różnica polega na tym, że psalmy dziękczynne bywają bardziej ukonkretnione, tzn. dziękuje się w nich za konkretne przejawy boskiej ingerencji w życie ludzi jako zbiorowości, lub człowieka jako jednostki. Psalmy dziękczynne również dysponują poetyckim, bogatym w metafory językiem.
Psalmy przebłagalne
To również jeden z najczęstszych rodzajów psalmów występujących w Starym Testamencie. Jest to po prostu zestaw modlitw, dzięki którym wierni mogą prosić Boga o ingerencję w ich życie w konkretnych intencjach. Psalmy te zawierają najbardziej uniwersalne zestawy próśb, jakie ludzie mogą kierować do Boga: o ochronę przed chorobami, nieszczęściem, klęskami żywiołowymi, wojną, itp. Są również prośby o urodzaj w uprawach i hodowli, pomyślność potomstwa, itp.
Psalmy pokutne
Obszerna grupa psalmów, których treść skupia się na przepraszaniu Boga za wszelkie winy, które popełniają ludzie na ziemi zarówno indywidualnie, jak i jako cała społeczność. Psalmy te często połączone są z zapewnieniami o poczuciu winy i chęci zadośćuczynienia za grzechy, ze świadomością konieczności poniesienia kary, a także z błagalnymi prośbami o łaskę i litość w jej wymierzaniu. Znajdują się tam również liczne obietnice poprawy dotychczasowego zachowania.
Psalmy mądrości
To grupa psalmów o charakterze dydaktycznym. W ich treści odnaleźć możemy wskazówki na temat tego, jak powinniśmy prowadzić swoje życie, by podobało się ono Bogu. Znajdujemy tam również wyjaśnienia, co należy robić, a czego się wystrzegać, by nie przekroczyć granicy grzechu i by pozostać w stanie, który pozwoli człowiekowi po śmierci dostąpić zbawienia i życia wiecznego wraz z Bogiem w niebie.
Psalmy królewskie
To ciekawa grupa psalmów, które mówią na temat izraelskiego króla. Sławią go jako osobę pobożną i uświadamiają, że jego władza nad narodem jest darem od Boga, który należy odpowiednio doceniać, by nie został odebrany. Znajdujemy tu opisy niektórych królewskich ceremonii, jednak przede wszystkim mowa jest w tych psalmach o Bogu, który co prawda wyznacza odpowiednie osoby do przewodzenia jego narodowi na ziemi, ale sam wciąż pozostaje najwyższym i najważniejszym władcą całego świata i wszystkich ludzi.
Psalmy mesjańskie
Psalmy, których treść skupia się głównie na zapowiedzi przyjścia Mesjasza. Zawierają obietnice i opisy przyszłych rządów sprawiedliwości, dobra i powszechnej szczęśliwości na ziemi i w niebie. W tradycji chrześcijańskiej zwykło się je interpretować jako odnoszące się do osoby Jezusa Chrystusa, którego losy opisane są już w Nowym Testamencie Pisma Świętego.