Stworzenie Adama – opis, interpretacja i analiza fresku

Autor: Grzegorz Paczkowski

Stworzenie Adama to jedno z najpopularniejszych dzieł sztuki na całym świecie. Jest to fragment fresku znajdującego się na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Wykonał go słynny renesansowy włoski artysta i malarz, Michał Anioł. 

Stworzenie Adama Michała Anioła

Dzieło Michała Anioła przedstawia biblijną historię, jeden z pierwszych fragmentów z Księgi Rodzaju Starego Testamentu, a jednocześnie jeden z najważniejszych. Jak wskazuje sam tytuł chodzi o stworzenie przez Boga pierwszego człowieka, czyli Adama. Obraz właściwie pozbawiony został perspektywy, przez co widz ma wrażenie, że wszystko znajduje się na pierwszym planie.

Stworzenie Adama – Michał Anioł, fot: domena publiczna

W punkcie centralnym znajdują się dwie postacie – Bóg i Adam. Ten pierwszy przedstawiony został bardzo stereotypowo, jako dojrzały, choć dobrze zbudowany człowiek, którego głowa spowita się burzą siwych włosów oraz brody w takim samym kolorze. Bóg ubrany jest w tunikę koloru jasnoróżowego. Podtrzymywany jest przez całą grupę aniołów, przedstawionych jako bardzo młodzi oraz umięśnieni ludzie, a cała grupa spowita jest czymś w rodzaju czerwonej opończy, co ma podkreślać przynależność do metafizycznego, nieziemskiego wymiaru. 

Adam został przedstawiony jako nagi mężczyzna, który – jako że przynależy do wymiaru materialnego, ziemskiego – leży na kawałki skały porośniętym trawą. Jest człowiekiem bardzo dobrze zbudowanym, którego muskulatura oddaje renesansowe pojęcie o ideale ludzkiego ciała. Poza w jakiej leży zdradza pewną nonszalancję, powierzchowność, być może brak zrozumienia powagi sytuacji, w której się znajduje. Bóg i Adam wyciągają ku sobie ręce. Być może jest to moment ostatecznego przekazania boskiego tchnienia, dzięki któremu Adam miał szansę ożyć. Widać jednak, że ręce obu mężczyzn bardzo chcą się spotkać, mogłoby to wskazywać na wzajemne przywiązanie człowieka i Boga. 

Obraz utrzymany jest w jasnych odcieniach, co pozwala odbiorcy w bardzo klarowny sposób odczytywać wszystkie szczegóły. Zwracają uwagę zwłaszcza szczegóły ciał postaci na obrazie. Minimalna przerwa pomiędzy palcami Adama I Boga również urasta do rangi ważnego szczegółu. Czy to moment przed dotykiem czy już po? Co jeśli do tego dotyku nie dojdzie? Co wówczas mogłoby się wydarzyć z rodzajem ludzkim? Tło obrazu to głównie przejrzysta połać nieba oraz kontury innych szczytów górskich w oddali. Tło jest jednak mniej istotne w porównaniu z tym, co dzieje się na pierwszym planie. 

Fresk jest dziełem utrzymanym w bardzo spokojnym i harmonijnym klimacie, co nie oznacza, że nie wzbudza emocji. Oto artysta wyraził najważniejszy moment w dziejach ludzkości – stworzenie pierwszego człowieka, praojca, bez którego nie byłoby późniejszych ludzi. Stworzenie Adama pobudza do myślenia. Do wdzięczności za to, że jednak się żyje, bez względu na to czy jest się wierzącym czy nie. To wielkie dzieło renesansowego mistrza, którego sława nie przez przypadek trwa już pół tysiąclecia, ponieważ stworzył on jedno z najbardziej klasycznych dzieł w historii. 

Dodaj komentarz