Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Exegi monumentum to incipit Pieśni III słynnego poety antycznego, Horacego. W dosłownym tłumaczeniu oznacza to „Wybudowałem pomnik”. Chodzi tu jednak o całą frazę, która brzmi „Wybudowałem pomnik trwalszy niż ze spiżu”. Horacy w swoim utworze pisał o własnej poezji, którą porównywał do pomnika. Miało to stanowić symboliczne wyznanie, w myśl którego poezja jest najtrwalszym zapewnieniem nieśmiertelności poecie.
Formy wyrazu artystycznego w dzisiejszych czasach zmieniają się z dnia na dzień. Niektóre dziedziny sztuki zupełnie nie przypominają już swoich pierwotnych form sprzed setek czy nawet tysięcy lat. W innych, co prawda modyfikowane, ale nadal obowiązują te same lub zbliżone reguły, albo sprzeciw wobec nich. Sprawdźmy czym jest i jak działa (działała) zasada trzech jedności w teatrze.
Tragedia jest jednym z najstarszych gatunków literackich, jakie znamy. Pierwsze dzieła tragiczne powstały już w VI wieku p.n.e., w starożytnej Grecji. Niecały wiek później nastała era trzech wielkich tragików greckich, których dzieła do dzisiaj stanowią absolutny kanon gatunku – Ajschylosa, Sofoklesa i Eurypidesa. Każdy z nich wniósł coś swojego w strukturę tragedii i to właśnie dzięki nim zaczęło rodzić się coś, co można nazwać teatrem, jaki znamy współcześnie. Przyjrzyjmy się więc temu gatunkowi z bliska, poznajmy jego historię, strukturę oraz to, jak jego forma ewoluowała na przestrzeni wieków.
Groteska to dosyć skomplikowane pojęcie z zakresu teorii sztuki. Warto jest jednak postarać się poznać jego znaczenie, gdyż, zwłaszcza w sztuce XX wieku, odgrywała znaczącą rolę. Współcześnie nadal jest elementem wykorzystywanym, m.in. w popkulturze. Czym wyróżnia się groteska, skąd się wzięła, gdzie występuje i dlaczego błędem jest potoczne nazywanie jej środkiem stylistycznym? Przekonajmy się!
Dzisiaj słowo „komedia” kojarzymy przede wszystkim z kinematografią, niekiedy z teatrem współczesnym. Rzadko jednak odnosimy to pojęcie do początków teatru starożytnego, a to właśnie wtedy powstał jeden z najtrwalszych gatunków dramatycznych i literackich w ogóle. Ponadto komedia, choć nabierała nowe formy, zasadniczo nie zmieniła się jeśli chodzi o swoje najbardziej podstawowe cechy. Przyjrzyjmy się zatem jej historii!
Literatura epoki romantyzmu wykształciła kilka bardzo charakterystycznych typów bohaterów lub, mówiąc bardziej naukowo, podmiotów lirycznych, gdyż najczęściej występowali oni w dziełach lirycznych, choć nie jest to regułą. Żadna inna epoka (może poza modernizmem, który jednak był bardzo mocno inspirowany stylistyką romantyczną) nie pozostawiła po sobie jednej tak spójnej konstrukcji literackiej. Poznajmy więc bohatera romantycznego.
Dzisiaj niestety coraz rzadziej zadajemy sobie pytanie o to, do czego służy sztuka i po co ona nam w ogóle jest potrzebna (i czy w ogóle jest). Muzyka tworzy ścieżkę dźwiękową, kiedy przemieszczamy się z punktu A do punktu B, fotografia ma nam zapewnić pamiątki z wakacji, filmy służą do wieczornego odpoczynku. Kiedyś jednak, a mówimy tu o czasach antycznych, znaczenie sztuki w życiu zwykłego obywatela było znacznie większe. Miała ona na niego zresztą dużo istotniejszy wpływ. Świadczy o tym choćby istnienie pojęcia „katharsis”. Dowiedzmy się, czym było i czy funkcjonuje nadal.
Polska od zawsze była krajem w największym stopniu rolniczym, chłopskim. Nie powinno więc nikogo dziwić, że motywy ludowe, chcąc nie chcąc, siłą rzeczy przenikały do polskiej sztuki, literatury, malarstwa. Ludowość w niektórych epokach stanowiła wręcz jedną z podstaw światopoglądowych i artystycznych współczesnych twórców. Co najciekawsze, tren ten w mniejszy lub większy sposób utrzymuje się do dziś.
Liryka apelu, inaczej zwana liryką inwokacyjną lub liryką zwrotu do adresata, to rodzaj liryki, w której występuje bezpośrednie adresowanie do konkretnej osoby lub grupy osób. W takim utworze pojawia się zarówno „ja” liryczne, czyli nadawca, jak i „ty” liryczne, czyli adresat. Liryka apelu jest rzadziej spotykana niż inne rodzaje liryki, takie jak liryka pośrednia lub bezpośrednia.
Wyraz „bajka” obrósł we współczesnym języku tak wieloma znaczeniami, że niejednokrotnie trudno jest niektórym przypomnieć sobie, że pierwotnie było to wyłącznie określenie gatunku literackiego i to powstałego przeszło dwa i pół tysiąca lat temu!
Termin „poemat”, przynajmniej na pierwszy rzut oka, nie kojarzy nam się z formą literacką, obcowanie z którą będzie wywoływało na naszej twarzy uśmiech. Raczej przychodzą nam na myśl skojarzenia z niezwykle obszernymi utworami, napisanymi skomplikowanym przestarzałym językiem, w dodatku przy użyciu wysublimowanych form wierszowych. Przychodzą nam na myśl eposy o mitologicznych bohaterach czy średniowiecznych legendarnych rycerzach. Istnieje jednak odmiana poematu, której zadaniem jest jak najdalsze odbiegnięcie od owego patosu. Jest to rzecz jasna poemat heroikomiczny.
Francesco Petrarka był słynnym włoskim poetą, który tworzył w okresie późnego średniowiecza. Dziś zalicza się go do twórców renesansowych, z uwagi na wyjątkowe i nowatorskie podejście do sztuki, charakterystyczne dla twórców odrodzenia. „Sonet 134” należy do cyklu „Sonety do Laury” (inaczej nazywanego „Canzoniere” lub „Drobne wiersze włoskie”), największego i najbardziej znanego zbioru w jego karierze. Zawiera on 350 utworów zaadresowanych do Laury, głównie sonetów, pisanych w języku ojczystym.