Motyw ojczyzny w literaturze – konteksty z różnych epok

Ojczyzna to kraj, w którym się rodzimy, uczymy, dorastamy. Kraj, z którego pochodzą nasi przodkowie, którego tradycją obrastamy i który uczy nas języka, w którym będziemy myśleć aż do końca życia. W ciągu tysięcy lat pisania o ojczyźnie, obrosła ona w prawdziwy ogrom znaczeń i interpretacji.

Motyw patriotyzmu w literaturze – konteksty z różnych epok

Patriotyzm i bardzo szeroko pojmowana miłość do ojczyzny to jeden z głównych motywów literatury polskiej. Jest tak przede wszystkim dlatego, że nasz kraj bardzo często cierpiał ze względu na różnego rodzaju historyczne zawieruchy – wojny, zabory, okupacje, komunizm. Były to sytuacje, w których naród musiał się jednoczyć pod wspólnym sztandarem, by walczyć o wolność kraju – swojego domu i ojczyzny.

Motyw utopii w literaturze – konteksty z różnych epok

Utopia to w uproszczeniu stan idealny jakiegoś miejsca, państwa czy świata. Jest to wizja wyłącznie filozoficzna, ponieważ zawiera w sobie wiele abstrakcji, co czyni ją niemożliwą do wprowadzenia w realnym świecie. Jako konstrukt myślowy jednak może nam uświadomić wiele rzeczy, np. co jest dla nas istotne w miejscu, w którym żyjemy, albo, co chcielibyśmy w nim wprowadzić, a czego się pozbyć.

Motyw arkadii w literaturze – konteksty z różnych epok

Słowo „arkadia” w sztuce oznacza miejsce, przestrzeń, krainę idealną, gdzie nie istnieją troski, a wszystko jest tak, jak być powinno. Motywy arkadyjskie pojawiają się w sztuce od początku jej samej, co świadczy wyłącznie o tym, że człowiek od zawsze marzył o raju i krainie wiecznej szczęśliwości.

Motyw starości w literaturze – konteksty z różnych epok

Starość jest właściwie nieodrodną częścią życia, naturalną koleją losu. Według popularnego przysłowia, wszyscy starzejemy się już od dnia swoich narodzin. Niektórzy boją się starości i związanego z nią niedołęstwa, chorób i tego, że mogą być zdani na innych. Inni pragną, by ich ciała pozostały wiecznie młode – każdą zmarszczkę traktują jak śmiertelną ranę.

Motyw ojca w literaturze – konteksty z różnych epok

Postać ojca jest w kulturze ogólnoświatowej nacechowana niemal tak samo jak postać matki. Ojciec – przynajmniej w stereotypowym pojęciu – kojarzy się głównie z głową rodziny, osobą odpowiedzialną za bezpieczeństwo słabszych od siebie, potrafiącą zapewnić byt rodzinie. Funkcjonują również inne skojarzenia: „Bóg Ojciec”, „ojciec narodu”, itp. Postać ojca jest więc kumulacją skojarzeń rodzinnych, religijnych, historycznych i politycznych.

Motyw matki w literaturze – konteksty z różnych epok

W większości kultur na świeci postać matki ma szczególną pozycję w społeczeństwie. To ona daje życie potomstwu i najczęściej opiekuje się w nim w pierwszym okresie po narodzinach. Matka kojarzy nam się właśnie z opiekunką, nie przez przypadek mówi się „matka Ziemia”, to określenie dotyczy również ojczyzny. Matki kojarzą się w dobrocią, czułością, wyrozumiałością i miłością bez względu na wszystko.

Motyw tęsknoty w literaturze – konteksty z różnych epok

Wszyscy ludzie na pewnym etapie swojego życia tęsknią. Tęsknić można za czymś, co już minęło, lub do czegoś, co jeszcze nie nastąpiło. Ten drugi wariant nazywamy jednak przeważnie marzeniem. Niemniej jednak każdy zna chyba dojmujące uczucie tęsknienia za czymś, czego w danej chwili nie jesteśmy w stanie osiągnąć, albo przywrócić z przeszłości. Taki stan zawsze wzbudza mnóstwo emocji, dlatego bardzo pięknie wpasowuje się w różnego rodzaju dzieła sztuki, które przecież na emocjach bazują. Również literatura nie pozostaje w tym temacie w tyle i na przestrzeni różnych epok udowadnia, jak różne potrafią być obszary ludzkiej tęsknoty. 

Motyw podróży w literaturze – konteksty z różnych epok

Motyw podróży to jeden z najpopularniejszych i najczęściej wykorzystywanych motywów w literaturze każdej epoki. Podróże kształcą, jak mówi stare porzekadło, więc w ich trakcie jesteśmy w stanie nauczyć się wiele nie tylko o otaczającym nas świecie, lecz także o nas samych. Dlatego wielu literatów posyła bohaterów swoich dzieł w wielkie podróże, by ci mogli zmienić swoją perspektywę i na tej podstawie zmienić siebie samych, dojrzeć, stać się mądrzejszymi i dokonać wielkich rzeczy. 

Kordian, Cezary Baryka, Zenon Ziembiewicz – czy dokonali właściwego wyboru w życiu

Na podstawie życiorysów postaci literackich jesteśmy w stanie patrzeć na własne życie z nieco innej perspektywy. Analizując cudze decyzje i wybory, możemy zastanawiać się nad tym, jak sami postąpilibyśmy w danej sytuacji. Warto więc zastanawiać się nad losem najpopularniejszych bohaterów polskiej literatury i wyciągnąć z ich biografii wartościowe wnioski i lekcje. 

Czy nieprzyjemne prawdy są lepsze od przyjemnych złudzeń? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Przedwiośnia Stefana Żeromskiego oraz do wybranych tekstów kultury.

Prawda jest rzeczą szalenie wartościową, ale nie zawsze łatwą do przyjęcia. Dlatego też w przypadku mało istotnych spraw, lubimy ulegać złudzeniom. Przede wszystkim na swój własny temat, ale także na temat naszych bliskich, swojego statusu społecznego, miasta, w którym mieszkamy, ojczyzny, itp.