„Krosienka” należy do nurtu literatury sentymentalnej, który wykształcił się w drugiej połowie XVIII wieku w opozycji do klasycyzmu. Autorem jest Franciszek Dionizy Kniaźnin – poeta żyjący w latach 1750-1807. Główny temat wiersza to miłość między dwójką młodych ludzi. W utworze pojawia się charakterystyczny dla sentymentalizmu motyw wsi i kultury ludowej.
Krosienka – analiza i środki stylistyczne
Utwór „Krosienka” należy do gatunku sielanki sentymentalnej. Oznacza to, że w wyidealizowany sposób przedstawia życie na wsi i wyraża tęsknotę za życiem w zgodzie z przyrodą. Wiersz należy do liryki bezpośredniej, ponieważ podmiot liryczny ujawnia się i mówi wprost o swoich uczuciach. Owym podmiotem jest zakochana dziewczyna. Świadczą o tym czasowniki w pierwszej osobie liczby pojedynczej („zaklaszczę”, „siędę”) oraz odpowiednie zaimki („mi”, „mnie”, „mój”, „mojej”, „ja”). Pod względem tematycznym można przyporządkować go do liryki miłosnej, ponieważ dziewczyna wyraża w nim swoje uczucia wobec ukochanego.
Wiersz ma regularną, harmonijną budowę. Składa się z siedmiu zwrotek, które mają po cztery wersy. Mają one na zmianę dziesięć i osiem sylab. Występują rymy krzyżowe (przeplatane), które nadają utworowi melodyjności.
Utwór Kniaźnina ma rozbudowaną warstwę stylistyczną. Zastosowane środki artystyczne służą przede wszystkim scharakteryzowaniu uczucia, jakim dziewczyna darzy Filona, a także stworzeniu sielankowego obrazu wsi. Utwór rozpoczyna się od apostrofy, którą podmiot liryczny kieruje do swojej matki („Darmo mi, matko, stawiasz krosienka”). Pojawia się także apostrofa do ukochanego („Filonie! na blask wzroku twojego w ręce z radości zaklaszczę”). Poeta wykorzystał metafory („Insza mnie teraz myśl wiedzie”, „On mojej duszy polowa!” bądź „Serce on moje zna jeszcze mało”), które w poetycki sposób wyrażają odczucia zakochanej. Rozterki dziewczyny zostały oddane przy pomocy pytań retorycznych („Cóż go tak długo tam zatrzymało?”, „Kiedy twarz jego zaświeci?” oraz „Cóż to?”). Obecne są nacechowane emocjonalnie wykrzyknienia. Pojawiają się epitety takie jak: „przykre chwile”, „gość luby”, „koń siwy”, „moment miły”, „Filon przybyły”. Poeta wykorzystał przerzutnię, czyli przeniesienie części zdania do kolejnego wersu, a także inwersję, czyli szyk przestawny, który nadaje utworu wyjątkowego tonu. Ze względu na czas powstania wiersza zawiera on wiele wyrazów, które obecnie uznajemy za archaizmy np. „insza”, „spójźrzeli”, „siędę”.
Krosienka – interpretacja
Autorem utworu „Krosienka” jest oświeceniowy twórca Franciszek Dionizy Kniaźnin. Poeta tworzył utwory o tendencjach zarówno rokokowych jak i klasycystycznych, a około lat 80 XVIII wieku jego dzieła nabrały cech typowych dla sentymentalizmu. Jednym z takich utworów jest wspomniany wiersz „Krosienka”. Wyróżniki sentymentalizmu, które są obecne w wierszu to m.in. indywidualizm, dotykanie pierwiastka uczuciowego i nawiązywanie do kultury ludowej.