Święty Franciszek z Asyżu to jeden z najbardziej znanych świętych Kościoła, zarówno w swoich czasach, jak i współcześnie. Wiódł ubogie życie, skupione na modlitwie i pomaganiu najbardziej potrzebującym. Dziś kojarzony głównie jako ten, który głosił Słowo Boże nie tylko pośród ludzi, lecz także pośród zwierząt. Pamiątką jego świętego życia i działalności są Kwiatki św. Franciszka.
Spis treści
Kwiatki św. Franciszka – streszczenie
Kwiatki św. Franciszka nie posiadają linearnej fabuły. Są zbiorem opowiadań, historii i anegdot z życia świętego i jego naśladowców, pierwszych braci franciszkanów. Zbiór otwiera afirmatywna modlitwa Franciszka, który mimo choroby, chwali Boga i wszystko, co zostało przez niego stworzone. Później następuje fragment, w którym działalność „bożego biedaczyny” i jego braci mniejszych porównywana jest do działalności proroków i apostołów, a sam Franciszek porównany zostaje z Jezusem Chrystusem. Jako pierwsi do świętego dołączają bracia Bernard i Sylwester, majętni ludzie, którzy nawróceni przez swojego nowego nauczyciela, oddają całe majątki biednym. Bracia podczas wspólnej drogi napominają się nawzajem, dzięki czemu udaje im się powstrzymywać od pokus i złych uczynków. Docierają do Bolonii, gdzie zakładają pierwszy klasztor. Brat Bernard doznaje kuszeń szatańskich, jednak dzięki radom Franciszka, przezwycięża je i zaczyna być znany z ogromnego talentu kaznodziejskiego. U kresu życia to właśnie jego Franciszek wytypuje na swojego następcę. Do franciszkanów dołączają kolejni bracia, m.in. brat Leon, którego Franciszek uczy mówić, brat Maciej, brat Rufin, siostra Klara i inni – zakon bardzo poszerza swój zasięg. Potem następuje jeden z najważniejszych momentów całej historii: Franciszek zaczyna głosić Słowo Boże zwierzętom, które w cudowny sposób słuchają jego kazań i oczekują błogosławieństw.
Święty z Asyżu udaje się również do Gubbio, miasteczka terroryzowanego przez drapieżnego wilka, który zabija zwierzęta i ludzi. Biedaczyna boży przełamując lęk, udaje się do legowiska zwierzęcia, błogosławi go i odwodzi od kolejnych napaści na społeczność Gubbio. Następnie ma miejsce zwołanie kapituły, czyli wielki zjazd pięciu tysięcy franciszkanów, na którym ich przywódca ponownie napełnia ich otuchą i wskazuje dalsze postępowanie. Franciszek doznaje wielu widzeń i objawień, którymi dzieli się z braćmi, uzdrawia również chorych. Dzięki swojej niezłomnej wierze, udaje mu się nawet nawrócić i ochrzcić sułtana babilońskiego.
W późniejszych fragmentach poznajemy indywidualne losy i czyny niektórych z braci mniejszych. Czytamy o tym, jak targają nimi pokusy, jak opierają się kuszeniom diabła oraz jak bywają upokarzani i jak potrafią wszystkie te doświadczenia przekuć w swoja siłę. Znajduje się tu również opis pracy franciszkanów, czyli pomocy ubogim i potrzebującym, a także nawracaniu czy wyrzucaniu złych duchów.
Dwa lata przed śmiercią, schorowany i niemal oślepły Franciszek zostaje naznaczony stygmatami w czasie modlitwy na górze Alwerno. Później zapoznajemy się z żywotem brata Jałowca, który był absolutnym wzorem franciszkańskich ideałów: w cielesnym umartwieniu odnajdywał bożą rozkosz, w każdym momencie był w stanie pomagać bliźniemu, wyswabadzał niesłusznie skazanych z więzień itp. Po tej części następuje żywot świętego Idziego, który towarzyszył Franciszkowi niemal od początku jego misji. Zbiór kończy się opisem kilku epizodów z życia brata Leona oraz pochwałą tego, jak świętym człowiekiem był Franciszek.
Bohaterowie
- Święty Franciszek – główny bohater zbioru, nazywany Świętym z Asyżu lub „biedaczyną bożym”;
- Brat Sylwester – jeden z najwcześniejszych naśladowców Franciszka;
- Brat Bernard – najmądrzejszy spośród braci mniejszych, świetny kaznodzieja;
- Siostra Klara;
- Brat Leon;
- Brat Jałowiec;
- Święty Idzi;
- Święty Antoni;
Kwiatki św. Franciszka – problematyka
Kwiatki św. Franciszka to bardzo oryginalny przykład hagiografii chrześcijańskiej epoki średniowiecza. Nie jest bowiem w sensie ścisłym biografią świętego, chociaż takie fragmenty również znajdują się w zbiorze, a raczej układem luźno ze sobą połączonych historii, legend i zdarzeń z życia „biedaczyny bożego” i jego współbraci. Zbiór nie posiada jednej linii fabularnej, która prowadzi czytelnika od narodzin, poprzez życie i działalność, aż do śmierci Franciszka. To właśnie w owym braku linearności narracji dostrzec należy walor dzieła.
Kwiatki dają wyraz ogólnemu przesłaniu, które skierował do świata święty z Asyżu, według którego należy żyć w ubóstwie i pokorze, całe swoje życie podporządkować pomocy potrzebującym i chwalić Boga w każdym możliwym momencie i każdą możliwą drogą, a najbardziej poprzez afirmację jego ziemskich dzieł, głównie przyrody. Zbiór uzupełniają żywoty kilku najbliższych Franciszkowi braci, które są klamrą pozwalającą na nabranie szerzej perspektywy całego ruchu, który wytworzył się wokół pierwszego zakonu franciszkanów. Ideę, którą kierował się święty z Asyżu, nazywamy franciszkanizmem, który jest nurtem nie tylko światopoglądowym, filozoficznym czy religijnym, lecz także artystycznym, a zwłaszcza literackim.