Każdy człowiek posiada jakieś wartości, którymi kieruje się w swoim życiu. Z wiekiem najczęściej nabywamy doświadczenia, wiemy o świecie, życiu i innych ludziach coraz więcej, wiemy również coraz więcej o sobie samych. Na tej właśnie podstawie kształtujemy hierarchię swoich wartości. Bywa jednak że zestaw ten staje się z jakichś powodów wypaczony i podpowiada nam błędnie. Wówczas podpowiedzi należy poszukiwać w literaturze, ponieważ uważam, że jest ona skarbnicą ponadczasowych wartości, co postaram się udowodnić na przykładać w swojej pracy.
Marcin Borowicz to młody bohater słynnej powieści autorstwa Stefana Żeromskiego, pt. Syzyfowe prace. Powieść ta opowiada o rusyfikacji do jakiej dochodziło na masową skalę w polskich szkołach w czasie zaborów. Borowicz był chłopcem, który dopiero zaczynał swoją przygodę z edukacją, był bardzo małym chłopcem, nieświadomym, naiwnym i chłonnym, kiedy trafił do gimnazjum w Klerykowie, pod skrzydła wyrachowanych rusyfikatorów. Przez lata wmawiali mu oni na przeróżne sposoby, że polskość jest czymś, czego należy się wstydzić i że powinien uważać się za Rosjanina. Marcin powoli zapominał o swoim prawdziwym pochodzeniu, wręcz napawało go ono swego rodzaju pogardą i wstrętem. Działał na rzecz rusyfikacji w swojej szkole, za co był chwalony przez nauczycieli i ganiony przez uczniów, dla których polskość była nadal istotna. Było tak do momentu, kiedy do klasy Marcina trafił nowy uczeń, Bernard Zygier i na ignorowanej przez wszystkich lekcji polskiego wyrecytował Redutę Ordona Adama Mickiewicza – poemat o bohaterskim czynie polskiego generała, który wolał odebrać sobie życie, niż oddać arsenał broni Moskalom. Ten moment zmienił Marcina i innych uczniów. Wszyscy zaczęli uświadamiać sobie, że mimo wszystko są wciąż Polakami i żadna szkoła tego nie zmieni. Marcin zaczął czytać o polskiej historii, a także zaczął szukać polskiej literatury, z której uczył się języka literackiego i poznawał własne korzenie. Ten proces zasiał na zawsze w jego sercu pewność, że jest Polakiem oraz wskazówkę co do tego, jakimi wartościami powinien kierować się w swoim życiu.
Dziełem typowo dydaktycznym, tzn. stworzonym po to, by czytelników nauczyć pewnych wartości, jest np. Mały Książę Antoine’e de Saint Exupery’ego. Ta powiastka filozoficzna opowiada o najbardziej podstawowych wartościach w życiu człowieka – przyjaźni, miłości, odpowiedzialności, dojrzałości. Tytułowy bohater to kilkuletni chłopczyk, który wyrusza w podróż po kosmosie, by dowiedzieć się, czy jego relacja z Różą to naprawdę miłość. Odwiedza wiele planet, lecz spotyka samych zadufanych w sobie, straumatyzowanych, obarczonych problemami dorosłych.
