Ojciec Goriot Honore de Balzaca to dziewiętnastowieczna powieść realistyczna, która opisuje społeczeństwo ówczesnego Paryża, który podzielony jest według statusu majątkowego. Opowieść o obłąkanym ojcu i dwóch występnych jego córkach ma w sobie wiele uniwersalnych motywów literackich.
Spis treści
Motyw pieniędzy i zamożności
Pieniądze są dla wielu bohaterów podstawową i najważniejszą wartością w życiu. Anastazja i Delfina były od dziecka nadmiernie rozpieszczane przez ojca właśnie przy pomocy bogactw i prezentów. Przywykły do tego, a nie nauczyły się rozpoznawać prawdziwego dobra w ludziach. Wyrosły więc na interesowne, niesamodzielne egoistki, którym zależało wyłącznie na próżnym pięciu się po drabinie awansu społecznego.
Motyw miłości
Miłość w świecie paryskiej elity jest narzędziem, a nie celem. Narzędziem do awansu społecznego, zawarcia koneksji rodzinnych czy pomnożenia majątku. Obydwie córki Goriota wychodzą za mąż bez miłości. To samo doradza Klara de Beausant młodemu Eugeniuszowi, przez co ten wdaje się w romans w Delfiną zamiast docenić miłość ubogiej Wiktoryny. Miłość do Goriota udaje również wdowa Vaquer, gdy widzi w nim szansę na ponowne małżeństwo, lecz jej uczucie mija wraz z pieniędzmi mężczyzny. Sama ojcowska miłość Goriota do córek również jest mocno zaburzona i niewłaściwa.
Motyw Paryża
Dużo uwagi w Ojcu Goriot zostało poświęcone Paryżowi jako przestrzeni miejskiej, zamieszkiwanej przez bardzo zróżnicowane społeczeństwo. Ówczesna stolica europejskiej kultury, sztuki, mody i polityki nie dla wszystkich była rajem. Znajdowały się tam pałace arystokratów, jednak graniczyły one z miejscami podłymi takimi jak kamienica wdowy Vaquer, w których mieściły się mieszkania dla ubogich, a nawet przestępców. Rozdźwięki społeczne widoczne są na każdym kroku, bogactwo przeplata się z biedą, jednak między nimi jest przepaść, której nikt nie jest w stanie zasypać.
Motyw śmierci
Ojciec Goriot umiera w biedzie i samotności. Jest przy nim tylko dwóch właściwie obcych mu ludzi. Córki się go wstydzą, a Anastazja pojawia się tylko z prośbą o pożyczkę. Pogrzeb jest skromny i nie ma na nim prawie nikogo.To konsekwencja życia Goriota, który poświęcił się zarabianiu pieniędzy dla córek, a zlekceważył własne dobro, przyjaźnie, relacje, kontakty, itp. Można więc powiedzieć, że nie zadbał zawczasu o ty, by ktokolwiek towarzyszył mu w jego ostatniej drodze.