Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Spór dwóch rodów szlacheckich – Sopliców i Horeszków – o prawo własności do zamku należącego niegdyś do nieżyjącego od dawna Stolnika, to jeden z głównych wątków Pana Tadeusza, wokół których zawiązana jest cała fabuła poematu. Jednak w natłoku wielu innych wątków, wartkiej akcji oraz przebogatych opisów przyrody i szlacheckich obyczajów z XIX wieku, łatwo jest zapomnieć, jak dokładnie, krok po kroku, przebiegał ów spór.
Jacek Soplica to jeden z głównych bohaterów Pana Tadeusza. Jego historia jest niejako fundamentem Mickiewiczowskiego poematu, a jego przemiana w księdza Robaka podkreśla romantyczny charakter postaci. W jednej z kulminacyjnych scen epopei, dochodzi do spowiedzi Soplicy przed Gerwazym, w której mnich przyznaje się do swojej prawdziwej tożsamości, wyznaje grzechy i prosi swojego śmiertelnego wroga o przebaczenie.
Dwór w Soplicowie, wykreowany rzecz jasna przez Adama Mickiewicza w Panu Tadeuszu, to chyba jedna z najważniejszych przestrzeni w polskiej literaturze. Nazywane „centrum polszczyzny” Soplicowo, na kartach poematu wieszcza stało się idylliczną definicją polskiego dworu szlacheckiego, ze wszystkimi jego superlatywami. Opisowi tego miejsca Mickiewicz poświęca sporo miejsca, warto więc przypomnieć sobie, jak wyglądał ów dwór.
„Przedśpiew” Leopolda Staffa można uznać za manifest twórcy, przełamujący dekadentyzm i katastrofizm. W tomiku „Gałąź kwitnąca” poeta zwrócił się ku optymistycznemu spojrzeniu na świat. Zainspirowała go ku temu filozofia stoicka, którą przeciwstawił panującemu kryzysowi wartości.
Wiersz „Hymn do Nirwany” został wydany w 1894 roku. Kazimierz Przerwa-Tetmajer odwołuje się do buddyjskiego pojęcia nirwany – całkowitego spokoju, wyzbycia się uczuć, w tym także cierpienia.
Wiersz „Nie wierzę w nic” został wydany w pierwszym tomie „Poezye” z 1891 roku. Jest to jeden z najpopularniejszych wierszy Kazimierza Przerwy-Tetmajera. Utwór nawiązuje do panujących w Młodej Polskiej tendencji pesymizmu i dekadencji.
Nad Niemnem to jedna z najważniejszych powieści polskiego pozytywizmu. Jednym z jej głównych wątków jest historia rodziny Bohatyrowiczów, zubożałej szlachty, która jednak odznacza się wśród nadniemeńskiej społeczności swoją pracowitością i uczciwą prostotą życia codziennego.
Pan Tadeusz Adama Mickiewicza to dzieło, w którym zawarte są właściwie wszystkie wątki, które człowiek jest w stanie napotkać na przestrzeni swojego życia (a nawet jeszcze więcej). Jednym z nich jest miłość, jak najbardziej obecna na kartach epopei i to w wielu najróżniejszych odmianach.
„Imię zdrajcy przylgnęło do mnie jako dżuma” – takie słowa wypowiedział ksiądz Robak, czyli Jacek Soplica, jeden z głównych bohaterów Pana Tadeusza. Wypowiedział je na łożu śmierci, kiedy wyznawał przed Gerwazym swoją prawdziwą tożsamość i prosił o wybaczenie dawnych win.
Johanna Wolfganga von Goethe uważa się za prekursora romantyzmu, a jego utwory inspirowały wielu twórców epoki. Poeta ten jest twórcą ballady romantycznej „Król Olch”. Nowatorski gatunek łączy elementy epiki, liryki i dramatu. „Król Olch” jest częścią ballady operowej „Die Fischerin”.
William Wordsworth, będący prekursorem brytyjskiego romantyzmu, ukazuje w wierszu „Świat ludzkich spraw zbyt wiele dla nas znaczy” swoją tęsknotę za nieuchwytną, duchową sferą życia. Poeta w swoich utworach pragnął trafić do każdego, nawet prostego człowieka, a przy tym wznieść jego sposób postrzegania na wyższy poziom. W tym celu posługuje się nieskomplikowanym językiem, do którego wplata wysublimowane metafory.
„Ulewa” to wiersz Adama Asnyka, który powstał w 1879 roku i został wydany w tomiku „Poezje. Tom II”. Wiersz zalicza się do nurtu liryki przyrody i opisuje gwałtowną, letnią ulewę w górach. Wpisuje się w lirykę tatrzańską, popularną w epoce Młodej Polski.