Interpretacje wierszy i materiały do nauki
Cierpienie jest nieodłącznym elementem ludzkiego istnienia. Możemy się z tym nie zgadzać, lecz najprawdopodobniej na pewnym etapie naszego życia wydarzy się coś, co sprawi, że będziemy cierpieć. Człowiek od dawna próbuje nadać swojemu cierpieniu sens, na przykład poprzez rozmaite religie, ponieważ odczuwanie bólu, które do niczego nie prowadzi jeszcze bardziej pogłębia naszą rozpacz.
W większości kultur na świeci postać matki ma szczególną pozycję w społeczeństwie. To ona daje życie potomstwu i najczęściej opiekuje się w nim w pierwszym okresie po narodzinach. Matka kojarzy nam się właśnie z opiekunką, nie przez przypadek mówi się „matka Ziemia”, to określenie dotyczy również ojczyzny. Matki kojarzą się w dobrocią, czułością, wyrozumiałością i miłością bez względu na wszystko.
Kwestia władzy, tego kto ją sprawuje, w jaki sposób oraz jaka odpowiedzialność na nim spoczywa to temat aktualny od tysięcy lat, odkąd zaczęły krystalizować się pierwsze formy cywilizacji. W każdym wypadku to jakaś określona mniejszość musi kierować większością. Rodzi to szereg wygód, ale i mnóstwo niebezpieczeństw. Tam, gdzie w ręku jednego człowieka spoczywa zbyt wielka władza, łatwo o nadużycia, niesprawiedliwość, chciwość.
Istnieje cała gałąź literatury fantastycznej, która ma za zadanie zabrać swojego czytelnika w niesamowite światy, w których panują prawa często zupełnie niepodobne do tych, które znamy z codzienności. Wszyscy czasem potrzebujemy oddechu od codzienności i podróży w krainę, gdzie wszystko jest magiczne, nowe i możliwe do osiągnięcia. Zdarza się jednak, że pewne elementy fantastyczne są używane przez autorów zupełnie innych gatunków, dotąd realistycznych.
Istnieją na świecie rzeczy i zjawiska, przeciwko którym należy się zbuntować. Krzywdzenie drugiego człowieka, wyzysk, niesprawiedliwość, przestępstwa. Należy odważnie przeciwstawiać się powyższym sytuacjom, jeśli napotkamy je na swojej drodze. Istnieją jednak jeszcze inne zjawiska, nie tak jednoznaczne, dużo bardziej zagmatwane, które również wywołują w nas ochotę na bunt.
Problem stosunku jednostki wobec zbiorowości, w której ta jednostka żyje, jest przedmiotem refleksji ludzkiej od zarania dziejów. Każdy z nas chce bowiem być jedynym i niepowtarzalnym indywiduum, lecz jest w nas również ogromna potrzeba akceptacji ze strony grupy.
Samotność jest dotyczącym chyba każdego człowieka na pewnym etapie życia. Bywamy samotnie przez brak bliskich ludzi wokół nas, lecz także wtedy, gdy otacza nas tłum, ale nie potrafimy dostrzec w nim nikogo nam sprzyjającego. Motyw samotności wielokrotnie pojawiał się w dziełach literackich różnych epok, ponieważ artyści w dużo bardziej intensywny sposób ją odbierają.
W każdej epoce artyści tworzący sztukę dostrzegali fakt, że są ludźmi o specyficznej wrażliwości i nieoczywistych talentach. Refleksje na ten temat – a jakże – zawierali w swoich dziełach, przez co z czasem stworzyli pewien motyw opowiadania o artystach, jednostkach wybitnie wrażliwych czy utalentowanych. Motyw ten zmieniał się z czasem i w zależności od czasów i panujących w nich mód przybierał inne kształty.
W literaturze romantycznej bardzo popularne było kreowanie jednostek tajemniczych, skonfliktowanych z całym światem, niosących w sobie krzywdy, nieszczęścia albo traumatyczne wspomnienia. Byli to metafizyczni bojownicy, których emocjonalny bunt przetrwał w pewnej formie do dziś. Oczywiście przyjmowali oni trochę odmienne kształty w zależności od autora, jednak dużo więcej jest w nich podobieństw niż różnic.
Jedną z najbardziej charakterystycznych cech bohaterów romantycznych w polskiej i europejskiej literaturze jest fakt, że są to osobnicy samotni, w jakiś sposób wyalienowani z ogółu, ze społeczeństwa, z narodu, ze zbiorowości. Niekiedy jest to wykluczenie, innym razem odsunięcie się na własne życzenie, spowodowane niemożnością życia i funkcjonowania w grupie nie rozumiejącej motywacji i świata takiej osoby. W literaturze polskiej wielu mamy takich bohaterów.
Gustaw śpi i wybudza się ze snu w swojej więziennej celi. Anioły rozmawiają o przeznaczeniu i losie Gustawa. Gustaw przebudza się i umieszcza na ścianie napis, według którego przeobraził się w Konrada. W wigilię Bożego Narodzenia więźniowie gromadzą się w celi Konrada, by dyskutować i obchodzić święty dzień.
Adam Mickiewicz jako wieszcz, poeta romantyczny oraz twórca mistyczny, bardzo często nawiązywał w swoich dziełach do różnego rodzaju zjawisk ponad naturalnych. Wiele uwagi poświęcił również snom i wizjom, o których twierdził, że nie są jedynie przypadkowym wytworem podświadomości, ale że mogą mieć o wiele większe znaczenie, a nawet być przestrzenią porozumienia wymiaru ludzkiego z boskim.