Przyjaźń to jedna z najbardziej wartościowych rzeczy w życiu. Każdy z nas potrzebuje przynajmniej jednego przyjaciela, któremu mógłby zaufać, zwierzyć się w trudnej chwili, poprosić o pomoc bez lęku, że zostanie oceniony lub odtrącony. Jednak o prawdziwą przyjaźń nie jest wcale tak łatwo. Istnieją bowiem ludzie, którzy bardzo chętnie mienią się naszymi przyjaciółmi dopóki nie wymaga to od nich żadnego wysiłku, odwracają się od nas, kiedy potrzebujemy pomocy. Jeszcze inni będą chcieli skorzystać z naszej naiwności. Wiele wysiłku trzeba, by odnaleźć ludzi, którzy rzeczywiście będą z nami na dobre i na złe. Na czym polega prawdziwa przyjaźń i gdzie można ją odnaleźć – na to pytanie od setek lat próbuje znaleźć odpowiedź literatura i sztuka.
Spis treści
Motyw przyjaźni w Małym Księciu Antoine’a de Saint Exupery’ego
Mały Książę to klasyczna powieść jeśli chodzi o motyw przyjaźni w literaturze. Mały chłopiec, który opiekuje się niewielką planetą, spotyka Różę, piękny kwiat, który zaczyna go fascynować, ale również absorbować w coraz większym stopniu. Róża wykorzystuje naiwność chłopca, by skupiać całą jego uwagę na sobie i w ten sposób karmić swoją próżność. Książę w porę orientuje się, że nie czuje się w tej relacji komfortowo i zaczyna szukać odpowiedzi na mnożące się w jego duszy pytania. Wyrusza w kosmiczną podróż, w trakcie której odwiedza różne planety. Na każdej z nich miesza jeden dorosły, jednak żaden nie jest w stanie wytłumaczyć chłopcu istoty przyjaźni, ponieważ sami tkwią oni we własnych kompleksach, traumach i problemach.
Dopiero kiedy Mały Książę trafia na Ziemię, spotyka Lisa, który tłumaczy mu na czym polega prawdziwa przyjaźń oraz że wiążę się ona z ogromną odpowiedzialnością, a nie tylko z rozrywkowym spędzaniem czasu z drugą osobą. Mały Książę jest bogatszy o tę wiedzę i dojrzalszy. Choć dowiedział się, że jego relacja z Różą nie była wzajemna i nosiła znamiona przekroczenia jego granic, to teraz mógł żyć inaczej, a poza tym zyskał prawdziwego przyjaciela w postaci Lisa.
Motyw przyjaźni w Kamieniach na szaniec Aleksandra Kamińskiego
Kamienie na szaniec Aleksandra Kamińskiegoto powieść reportażowa autorstwa Aleksandra Kamińskiego, która opowiada o czasie okupacji niemieckiej w Polsce. Historia przedstawiona jest z perspektywy trzech młodzieńców: Jana Bytnara „Rudego”, Tadeusza Zawadzkiego „Zośki” oraz Macieja Aleksego Dawidowskiego „Alka”. To trzech przedstawicieli polskiej młodzieży, których wybuch II wojny światowej zastaje na progu dorosłości, tuż po zdaniu matury, w trakcie realizowania pierwszych planów na dorosłość. Wszyscy trzej pochodzili z patriotycznych rodzin, które hołdowały tradycyjnym polskim wartościom, wśród których były właśnie miłość do ojczyzny, odwaga, szlachetność, lojalność i przyjaźń.
Chłopcy wstąpili do organizacji konspiracyjnej, byli członkami Szarych Szeregów, a potem dywersantami. Wszystkie ich działania, czy to polegające na rozbijaniu szyb w kinach, czy na odbijaniu więźniów z niemieckich transportów, wszystkie one musiały być oparte na przyjaźni. Każdy z dywersantów musiał wiedzieć na sto procent, że jego towarzysz nie opuści go w potrzebie w czasie akcji, bo inaczej sam nie czułby się pewnie. Tę ogromną wartość przyjaźni w trudnych czasach widać zwłaszcza wtedy, gdy Rudy zostaje aresztowany przez gestapo. Jego towarzysze od razu angażują się w planowanie akcji ratunkowej, mimo że ich organizacja nie podejmowała jeszcze nigdy takich kroków. Ostatecznie Rudego udaje się odbić, choć w trakcie akcji umiera kilku jego towarzyszy, a i on sam – ze względu na odniesione rany – żyje jeszcze tylko kilka dni. Historia ta jednak dowodzi ogromnej siły przyjaźni, jaką darzyli się bohaterowie książki Aleksandra Kamińskiego. Można powiedzieć,żę była to przyjaźń silniejsza niż śmierć.
Motyw przyjaźni w Chłopcach z Placu Broni Ferenca Molnara
Powieść Ferenca Molnara jest niezwykle wzruszającą historią o przyjaźni, poświęceniu, lojalności i oddaniu. Opowiada o dwóch grupach młodych chłopców, którzy prowadzą ze sobą wyimaginowaną wojnę w okopach podwórka nazywanego Placem Broni. Są to przeważnie jeszcze dzieci, lecz widać w nich ogromne przywiązanie do niemal wojskowej dyscypliny, poszanowanie do hierarchii oraz lojalność wobec towarzyszy.
Zwraca uwagę postać Nemeczka, najmłodszego spośród chłopców, którego rola w armii była marginalizowana, a on sam pełnił rolę raczej maskotki całej grupy. Był lekceważony i odpychany, a jednak to on udowodnił, że był najodważniejszy, ponieważ był w stanie nie tylko przełknąć upokorzenie, jakie spotkało go ze strony własnych towarzyszy, ale również dosłownie oddać życie za Plac Broni i swoich przyjaciół.
Motyw przyjaźni w innych utworach
- Sposób na Alcybiadesa Edmunda Niziurskiego – powieść opowiada o tym, jak niezwykłą wartość może mieć przyjaźń budowana już w środowisku szkolnym. Uczniowie potrafią się zjednoczyć we wspólnym interesie i współpracować ze sobą nie tylko w błahych sprawach, jak na przykład rozpracowywanie systemu, według którego odpytywani są przez nauczyciela.
- Trzej muszkieterowie Aleksandra Dumasa – legendarna powieść o trójce królewskich muszkieterów, do których dołącza D’artagnan. Od tej pory on, a także Atos, Portos i Aramis wyznają jedną z najsłynniejszych maksym światowej literatury: „Jeden za wszystkich, wszyscy za jednego”. Dzięki stosowaniu się do tej zasady, muszkieterowie są w stanie osiągać rzeczy niemożliwe dla innych, a także wygrywać wszędzie tam, gdzie inni bali nawet wychodzić do walki. Przyjaźń i lojalność wobec partnerów były dla nich absolutnym priorytetem.